Rijnlandse Geschiedenis streeft naar meer historische samenhang en kennisuitwisseling in de regio.

verenigingen

musea

instellingen

Artikelen

Deze rubriek bevat artikelen uit bladen van de lokale organisaties, uit landelijke tijdschriften, bijdragen die door de redactie of door derden geschreven zijn, besprekingen van relevante publicaties en signaleringen van interessante initiatieven uit de regio. U kunt met willekeurig gekozen woorden in alle artikelen zoeken naar een onderwerp waar uw interesse naar uitgaat.

Wilt u zelf een bijdrage schrijven, dan kunt u klikken op Auteursrichtlijnen. Wilt u eerst overleg of heeft u suggesties voor een artikel dat hier niet mag ontbreken, neem dan contact op met de redactie. Raadpleeg ook ons Redactiestatuut.
Wilt u namens een organisatie die aangesloten is bij Rijnlandse Geschiedenis een artikel van de site overnemen, dan verzoeken wij u contact op te nemen met de redactie. In vrijwel alle gevallen zal toestemming verleend kunnen worden.

Besprekingen & rapportages

Impressie van het NGV Evenement Familiegeschiedenis

Eind 2025 bestaat de NGV-afdeling Rijnland en Kennemerland 40 jaar. Om dit te vieren, en in overleg met het hoofdbestuur van de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV), had het afdelingsbestuur de organisatie op zich genomen van het NGV Evenement Familiegeschiedenis 2025. Op zaterdag 27 september 2025 vond dit evenement plaats in de Hooglandse Kerk in Leiden. Inhoudelijk stond de dag in het teken van de verborgen levens van vrouwen. Vanaf half tien druppelden uit heel het land de bezoekers binnen.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: José Niekus en José van der Meer

Rijnland als kraamkamer van sportend Nederland

Tijdens een bijeenkomst van Rijnlandse Geschiedenis in Oegstgeest op 10 april 2025 vertelden Sander Wassing en Michel van Gent over de rijke sporthistorie van de regio. Wassing benadrukte Rijnlands rol als bakermat van de Nederlandse sport en pleitte voor behoud van sportarchieven. Van Gent beschreef de opkomst van sport in Oegstgeest sinds 1893, de invloed van verzuiling op sportverenigingen en de uitbreiding na 1945. Hij riep historische verenigingen op sportgeschiedenis serieuzer te nemen. De avond eindigde met een vragenronde, de sluiting door voorzitter Wim Bleijie en een informeel samenzijn met een drankje.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Onno Koerten

Impressies 2e lustrum Rijnlandse Geschiedenis

Na een warm welkom van voorzitter Wim Bleijie opent Hans Blom, lid van het comité van aanbeveling van Rijnlandse Geschiedenis en dagvoorzitter, de bijeenkomst. Hans Blom spreekt zijn dank uit voor de eervolle uitnodiging dagvoorzitter te zijn. Hij kan zich nog herinneren dat we tien jaar geleden bezig waren met de oprichting van Rijnlandse Geschiedenis. Hij benadrukt het belang van een regionale benadering en wijst daarbij op de wisselwerking tussen stad en omgeving, waarbij de omgeving altijd primair was. Daarnaast stelt hij dat de waterhuishouding van essentiële betekenis is voor ‘beschavingen’. Hij waarschuwt voor mythevorming, zoals de gedachte dat de Nederlandse democratische traditie direct zou voortkomen uit de noodzaak tot samenwerking bij waterbeheer. Hoewel die samenwerking essentieel was, roept het op tot kritisch onderzoek naar de dwangfunctie ervan. Blom introduceert vervolgens de eerste spreker, Petra van Dam. Haar lezing ging over 'Modderen in het moeras en veendaling'. Daarna was het de beurt voor Henk Schaap met zijn lezing 'De Lisserpolepolder: de geschiedenis van een drooggemaakte veenplas'. Derde programmapunt was de bekendmaking van de prijswinnaaar van de jubileumwedstrijd.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Onno Koerten en José Niekus

Verleden en heden van molens en molenaars in Rijnland

Op 9 april 2024 organiseerde Rijnlandse Geschiedenis samen met de Nederlandse Genealogische Vereniging afd. Rijnland en Kennemerland een bijeenkomst over het verleden en heden van molens en molenaars in Rijnland. Ruim negentig aanwezigen luisterden met grote interesse naar drie lezingen waarin de geschiedenis, cultuur en genealogie van molens en molenaars in Rijnland centraal stonden. Bart Vermeulen van de Rijnlandse Molenstichting trapte af en vertelde over de functies van de verschillende typen molens. In het verleden was de seinfunctie bijvoorbeeld erg belangrijk die aangaf wanneer een molenaar wel of juist niet moest malen. Over het vak van molenaar kon Hans de Graaf heel enthousiast vertellen. Ook wat er bij de opleiding tot molenaar allemaal komt kijken. Het verhaal van Mauring Roest had een meer genealogische insteek. Hij had een voorbeeld over hoe standsverschil tussen boeren en molenaars indertijd grote gevolgen kon hebben. Ook deed hij verslag van zijn onderzoek naar o.a. bestuurders, ambachten, polders en molenaars die veel interessante informatie oplevert. Klik voor het verslag op het pdf-icoontje.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: José Niekus, Gerard de Bruin, Ank Poland

Lezing over Eendenkooien

Op woensdagavond 8 november 2023 organiseerde Rijnlandse Geschiedenis de najaarsbijeenkomst die plaats vond in Zoeterwoude. Niet voor niets in ontmoetingscentrum De Eendenkooi want het ging die avond over eendenkooien in Rijnland. Eeuwenlang vormden de vele eendenkooien een vast element in het Rijnlandse landschap. Veel eendenkooien zijn verdwenen maar in Warmond is er nog een in bedrijf. Voor een goedgevulde zaal nam historicus Sander Wassing het publiek mee in de geschiedenis van eendenkooien. Daarna vertelde bioloog Bart van Konijnenburg, beheerder van de eendenkooi in Warmond, over de geschiedenis van de Warmondse eendenkooi en wat er allemaal komt kijken bij het runnen daarvan. Dit verslag is een impressie van deze boeiende avond.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Jose Niekus

Boekpresentatie NGV-Rijnland

Het was ten dele een boeiende bijeenkomst. De eerste bijeenkomst van de gefuseerde Rijnlandse en Kennemerlandse afdeling van NGV, die zijn domicilie in Oegstgeest heeft gevonden. ELO en NHA gaven een gezamenlijke presentatie over wat zij mensen die geinteresseerd zijn in genealogie te bieden hebben en ook over moderne digitale bronnen als hulpmiddel. Daarbij noemden ze ook ChatGPT en Transkribus. Daarna werd er kort over de 19 verhalen iets verteld. Dat was lang en ten dele langdradig. Maar er zitten een paar heel interessante verhalen in ( van Hans van Eindhoven bijvoorbeeld). Dat laat zien dat genealogie veel meer kan zijn dan alleen voorvaderen uitpluizen. Dat is ook het belang van het boek.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Wim Bleijie

Drie lezingen over dialecten

Rijnlandse Geschiedenis organiseerde op 20 april 2023 in De Coy in Sassenheim drie lezingen over dialecten. De Stichting Oud Leimuiden-Rijnsaterwoude, sinds 2020 deelnemer aan (kortweg) Rijnlandse Geschiedenis (RG), was ook uitgenodigd. De eindredacteur van Tijdinghen, Alfred Bakker, was aanwezig en verzorgde dit verslag.

Vereniging: Stichting Oud Leimuiden-Rijnsaterwoude
Auteur: Alfred Bakker

Ontdekking en duiding van het Romeinse legioenskamp van Valkenburg (ZH)

De vondst van het grote legerkamp in Valkenburg vormt de hoofdmoot van de avond. Niet alleen een gedetailleerd verhaal over de opgraving van het legerkamp komt aan de orde. Wouter Vos nam ons mee tot in Rome, Kroatie, Richborough en Boulogne. Legerkampen in Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en Groot-Brittannie passeerden de revue. Vos memoreerde dat Valkenburg uitgebreid in de media is geweest. Hij heeft zijn eigen bedrijf Vos Archeo en doceert ook bij Saxion in Deventer, de enige praktijkgerichte archeologische HBO-opleiding in Nederland. Het bestaan van een Castellum van 100 x 120m was al bekend. Tijdens de laatste opgravingen op het voormalige Marinevliegkamp troffen ADC, Archol en Vos Archeo het slecht met het natte seizoen. Maar de resultaten waren opzienbarend. Het aangetroffen legerkamp is uniek in Nederland. De afmetingen 440 x 440m (19, hectare) zijn een veelvoud van die van het Castellum.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Alfred Bakker

Als de bom valt; sporen van de Koude Oorlog in Leiden en omgeving.

Bespreking van het boek 'Als de bom valt; sporen van de Koude Oorlog in Leiden en omgeving', geschreven door Ruurd Kok.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Alfred Bakker
Oorspronkelijke publicatie: Ruurd Kok, Als de bom valt; sporen van de Koude Oorlog in Leiden en omgeving. Leiden, Uitgeverij Ginkgo, 134 bladzijden, 15 euro

De Oude Rijn tussen Leiden en Utrecht.

Dit mooi vormgegeven gebonden boek bevat 138 oude foto's van de Rijn, een groot aantal bruggen en vele vormen van bedrijvigheid langs de oevers van de Rijn rond 1925. Onder redactie van Arjan van 't Riet en Marloes Rijkelijkhuizen werd van een kleine 140 nooit gepubliceerde foto's een boek samengesteld.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: José van der Meer

Spectaculaire vondst tweede castellum Valkenburg: geen tentenkamp, maar een echt castellum.

Verslag van het webinar georganiseerd door het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) op 5 november waar projectarcheoloog en directievoerder Peter Jongste nadere toelichting gaf over de vondst van wat een tweede castellum lijkt te zijn.

Vereniging: Vereniging Oud Valkenburg
Auteur: Leendert van der Ent
Oorspronkelijke publicatie: Nieuwsbrief dec. 2020

Interview met Evert van Ginkel, archeoloog. Ook rond het meest complete limesfort blijven raadsels hangen.

In het interview wordt ingegaan op de nieuwe kennis over de burgersamenleving van het limesfort Valkenburg en op de vele vragen die nog niet beantwoord zijn.

Vereniging: Vereniging Oud Valkenburg
Auteur: Leendert van der Ent
Oorspronkelijke publicatie: Nieuwsbrief Vereniging Oud Valkenburg oktober 2020

Het Merovingische grafveld van Rijnsburg. Een bijzonder rijksmonument uit de vroege middeleeuwen.

De auteur bespreekt het boek, geschreven door van Menno Dijkstra & Pierre van Grinsven, hoofdstuk voor hoofdstuk, zodat de lezer een uitstekende indruk krijgt van de rijke inhoud.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Mathieu Fannee
Oorspronkelijke publicatie: rijnlandgeschiedenis.nl + november 2020

Kasteel De Boekhorst. Geschiedenis van een Hollands pronkjuweel

Bespreking van een boek over het verdwenen kasteel De Boekhorst dat ooit lag aan de huidige Langevelderweg in Noordwijkerhout.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Aad van der Geest
Oorspronkelijke publicatie: rijnlandgeschiedenis.nl, oktober 2020

Ruurd Kok, Bang voor mooi weer. Oorlogssporen in Leiden en omgeving. Ginkgo, Leiden. ISBN 978 90 71256 79 0. 152 p. Euro 19,5

Boekbespreking van Ruurd Kok, Bang voor mooi weer. Oorlogssporen in Leiden en omgeving, Leiden, 2020.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Piet de Baar
Oorspronkelijke publicatie: Rijnlandgeschiedenis.nl, okt. 2020

Rijnlandse ontginningen op hoogveen of laagveen

Lang gold het idee dat de middeleeuwse ontginningen in Rijnland plaatsvonden op grote hoogveenkoepels, geschikt voor landbouw en turfwinning. Dik Parlevliet toont echter aan dat dit beeld grotendeels op aannames berust. Historische en archeologische gegevens wijzen erop dat de eerste ontginningen begonnen langs Rijnoevers en kreken, en zich uitbreidden naar laagveen- en bosveengebieden. Dit land was vruchtbaar en bruikbaar voor graanteelt, terwijl hoogveen zuur en ongeschikt was. Methoden om hoogveen te verbeteren waren in de Middeleeuwen nauwelijks uitvoerbaar. Turfwinning groeide wel in belang, gedreven door de vraag naar brandstof. Bronnen uit de 14e en 15e eeuw tonen bovendien aan dat op veengrond nog rogge en gerst werd verbouwd. Natuurlijke processen, zoals de afdamming van de Rijn bij Wijk bij Duurstede, vergemakkelijkten de ontwatering. Parlevliet concludeert dan ook dat de Rijnlandse ontginningen grotendeels plaatsvonden op laagveen, en dat het beeld van één uitgestrekt hoogveenmassief moet worden herzien.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Dik Parlevliet
Oorspronkelijke publicatie: www.historievankatwijk.nl, mei 2003

De geschiedenis van het huis Adegeest in Voorschoten.

Het huis Adegeest dateert uit de dertiende eeuw en was toen eigendom van het geslacht Van Wassenaer. Misschien is Adegeest nog ouder maar daarvan zijn geen gegevens bekend. Na 1395 had het geslacht Van den Bosch Adegeest in leen van de graven van Holland. Tijdens het beleg van Leiden in 1573/1574 is Adegeest vermoedelijk verbrand. In 1672 kreeg Johan van der Meer Adegeest in vrij eigendom en kreeg hij het recht om bij Adegeest twee zwanen te houden. Johan bouwde een nieuwe buitenplaats op de plaats van de middeleeuwse boerderij en liet op enige afstand van de buitenplaats een nieuwe boerderij bouwen. In 1863 is de buitenplaats afgebroken. Nabij de buitenplaats stond een boerderij die nog steeds bestaat. In 1961 werd Adegeest door de gemeente onteigend en werden er ongeveer 1300 huizen in de nieuwe wijk Adegeest gebouwd.

Vereniging: Derden
Auteur: Piet van der Plas

‘Kniertje in Opstand’.

Sjaak van der Velden beschrijft hoe in februari 1990 een vijftigtal vrouwen in staking gingen bij het Katwijkse bedrijf Ouwehand. Zij waren hun tweederangspositie als visverwerkers meer dan zat. Zij waren oproepkrachten en vreesden door uitzendkrachten vervangen te worden. Zij wilden gewoon een vast contract en binnen de CAO vallen. Daarnaast waren er nog heel wat andere klachten. De staking werd indertijd geschetst als een spontane actie. Van der Velden laat echter zien dat de Dienstenbond FNV een belangrijke rol speelde. De Katwijkse ‘Kniertjes’ namen wel het initiatief, overigens na een lange voorgeschiedenis. Steunde de FNV de staking, het CNV – de grootste bond bij Ouwehand – deed dat niet. Andere arbeiders lieten zich dan ook makkelijk door de directie opjutten tegen de staaksters. Van der Velden laat zien hoe het eraan toeging bij deze (kleine) staking met bijeenkomsten in de Ontmoetingkerk, eigen stakersliedjes en het bewerken van de pers. Uiteindelijk wonnen de vrouwen. Na een week verklaarde de directie dat de CAO 1990 ook op hen van toepassing zou zijn. Op 16 maart vierden de vrouwen daarom feest. Voor de vrouw die voorop ging kreeg het gebeuren later echter een nare nasmaak. Zij werd ontslagen omdat ze te negatief over de producten van Ouwehand had gesproken in een interview.

Vereniging: Derden
Auteur: Sjaak van der Velden

Op weg naar de Corbulotunnel

De komst van de automobiel ruim een eeuw geleden bracht grote veranderingen aan het wegennet met zich mee. Aanpassingen die niet direct en niet zonder slag of stoot zijn gerealiseerd. In onze omgeving kwam er een nieuwe weg door de Haarlemmermeer langs Schiphol, Rijksweg 4, nu A44. Nog voor de Tweede Wereldoorlog waren er ook plannen voor de 4a langs de oostkant van Leiden en om beide wegen met tunnels te verbinden. Deze, nu de A4, werd pas in 1968 voltooid. De toen al gewenste verbinding tussen beide rijkswegen kwam pas in 2024 tot stand. In het rijk geïllustreerde artikel staan de vele hobbels beschreven die genomen moesten worden om zo ver te komen. Een proces waarin mejuffrouw Begeer van de Zilverfabriek in Voorschoten een markante rol speelde. Bijna een eeuw na de eerste initiatieven kon de Corbulotunnel in de Rijnlandroute, de N434, geopend kon worden. De verbinding tussen A4 en A44 en daarmee de ontsluiting van het zuidelijk deel van de Duin- en Bollenstreek is daarmee een feit.

Vereniging: Stichting Oud Zoeterwoude
Auteur: Jan van Gent
Oorspronkelijke publicatie: Suetan nr 215, maart 2025

De andere kant van het verleden van Rijnland. Een schets van verbindingen met kolonialisme en slavernij.

Ramackers plaatst de slavernij in het bredere kader van kolonialisme. Daardoor komen niet alleen de WIC en 'de West' aan de orde, maar ook de VOC en 'de Oost', zoals ook in het Leidse (voor)onderzoek gebeurde. Dat de Leidse verbindingen veel sterker bleken dan menigeen dacht, is eigenlijk niet vreemd voor een stad die bestuurders leverde voor WIC en VOC. Maar er zijn ook verbindingen met Rijnland. Zo zijn enkele van de vroegste investeerders in de WIC te vinden in Koudekerk en Warmond, dragen plantages en forten namen als Katwijk en Noordwijk, is er een VOC-schip met de naam Keukenhof en is het buiten Berbice in Voorschoten vernoemd naar de plantagekolonie waar de eigenaren hun fortuin vergaarden. Interessant is ook dat ruim 13.000 Rijnlanders in VOC-dienst zijn gegaan. Weliswaar kwamen er 10.000 uit Leiden, maar de rest uit alle Rijnlandse plaatsen, met Katwijk (555), Alphen aan den Rijn (356) en Noordwijk (264) als belangrijkste. De koloniale wereld met haar slavernij was misschien helemaal niet zo ver weg. Ramackers eindigt met de Indonesische Onafhankelijkheidstrijd (spotlight op Leiden en Leiderdorp) en de (her)ontdekking in de Leidse UB van de 'Wij slaven van Suriname' van Anton de Kom. Het artikel is een verkenning, stipt veel dingen aan en stimuleert hopelijk tot verder onderzoek.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Sjoerd Ramackers
Oorspronkelijke publicatie: www.rijnlandgeschiedenis.nl

Water, Wind en Wieken - De molenviergang van Aarlanderveen

Deze publicatie geeft een blik in het verleden van de molenviergang, die ruim twee eeuwen geleden ontstond. Behalve aandacht voor de molenviergang komt ook de geschiedenis van de polder zelf aan de orde waaraan de molenviergang immers zijn ontstaan te danken heeft. En uiteraard is er ook ruimte voor het vele werk van de veenlieden en turfarbeiders.

Vereniging: Derden
Auteur: Arjan van ‘t Riet
Oorspronkelijke publicatie: In 2012 uitgegeven door de Stichting Molenviergang Aarlanderveen t.g.v. het vijftigjarig jubileum.

'Een droevig noodlot'

Niet alleen door overstromingen, maar ook door turfwinning zijn eeuwen geleden grote stukken land en ook complete dorpen onder water verdwenen. Dit lot trof bijvoorbeeld het ambacht Schoot, gelegen tussen Ter Aar, Nieuwveen en Zevenhoven. Over het dorp zijn nauwelijks gegevens bekend; het werd op rekeningen van het bisdom Utrecht in 1427-28 vermeld als ‘ambacht Scoet’. Vanaf de 16e eeuw vond hier turfwinning plaats. Door continue afslag van land verdween het ambacht van lieverlee in het water. In het eerste kwart van de 18e eeuw waren er nog maar drie inwoners. Na droogmaking van de Grote Poel aan het eind van de 18e eeuw werden de landerijen verdeeld onder de aangrenzende ambachten.

Vereniging: Derden
Auteur: Arjan van ‘t Riet
Oorspronkelijke publicatie: Tijdschrift Holland, nr. 3 0 2004.

Verlaten en miserabele kinderen in leiden (1581-1593)

Tijdens onderzoek in het oudste Gerechtsdagboek van Leiden (1574–1587) stuitte Hans Endhoven op het opschrift ‘verlaten kinderen’. Dit leidde tot de ontdekking van meer dan zestig schrijnende gevallen van wezen zonder familie of middelen, vaak vluchtelingen. Jan van Hout, stadssecretaris, pleitte voor centralisatie van armenzorg, waarbij de overheid de verantwoordelijkheid droeg. Leiden werd zo toonaangevend in Holland. Ondanks oorlog en armoede wist het stadsbestuur snel en doeltreffend te handelen. Deze vondsten geven een uniek inkijkje in de praktijk van armenzorg en (wees)kinderopvang in een turbulente tijd. Verdere vergelijking met andere steden vraagt nader onderzoek.

Vereniging: Nederlandse Genealogische Vereniging, afdeling Rijnland en Kennemerland
Auteur: Hans Endhoven
Oorspronkelijke publicatie: Dit artikel is afkomstig uit het boek: Genealogieën en verhalen van Rijnlandse en Kennemerlandse voorouders.

De belevenissen van vier Leidse weesjongens

Vier jongemannen in de leeftijd van 21-24 jaar lopen op een goede dag weg uit het weeshuis aan de Hooglandsche Kerkgracht in Leiden en belanden op de Goudse kermis. Na van deze korte vrijheid genoten te hebben, beramen ze een plan om dienst te nemen bij de VOC om naar Oost-Indië te aan. Of zij de reis daadwerkelijk hebben kunnen ondernemen leest u in dit artikel.

Vereniging: Nederlandse Genealogische Vereniging, afdeling Rijnland en Kennemerland
Auteur: T.M. Prins-de Haan
Oorspronkelijke publicatie: Genealogische bijdragen Leiden en Omgeving, verschenen tussen 1986 en 1996.

Poldernamen

Polders hebben namen, soms afgeleid van molens, de ligging, of het aangrenzende water, maar ze kunnen ook een andere, heel bijzondere oorsprong hebben. In dit artikel wordt de herkomst van de naam van een aantal polders beschreven.

Vereniging: Hoogheemraadschap van Rijnland
Auteur: Karin Liefting

De koning van Schotland en het wapen van de gemeente Teylingen

De koning van Schotland, William the Lion, regeerde van 1165-1214. Hij voerde een rode leeuw in zijn wapen, blauw getongd en genageld, op een gouden veld. Onze eigen graaf Floris III trouwde Ada van Schotland, zijn zus, en was dus zijn zwager. Floris voerde hetzelfde wapen als William. Zij gingen samen op kruistocht en waren derhalve goed van andere kruisvaarders te onderscheiden. De gemeente Teylingen voert ditzelfde wapen, maar gebroken door een zilveren barensteel.

Vereniging: Sassenheim, Stichting Oud Sassenheim
Auteur: Aad van der Geest
Oorspronkelijke publicatie: De Aschpotter, 23e jaargang nr. 44 – mei 2019

Verhandeling over enkele minder bekende, verdwenen Sassemse molens.

Halverwege de 15e eeuw is er al sprake van een molenconsent in Sassenheim. Deze molen zal een poldermolen geweest zijn, maar in welke gedaante hij ooit geëxploiteerd is geworden weten we niet. Poldermolens waren ooit een onlosmakelijk onderdeel van het Hollandse landschap. Naast poldermolens is er ook al heel vroeg sprake van korenmolens, wat ook weer op landbouw duidt. De achterwaterloop van een poldermolen vertoont gelijkenis met een tunnel.

Vereniging: Sassenheim, Stichting Oud Sassenheim
Auteur: Aad van der Geest
Oorspronkelijke publicatie: De Aschpotter, 19e jaargang, nr.37 november2015

Waterbeheer en eendenkooien

Rijnland is een waterrijk gebied waar eendenkooien vanaf de late Middeleeuwen dienden om wilde eenden te vangen voor voedsel in de winter. In de zestiende en zeventiende eeuw ontstonden conflicten tussen kooikers en boeren over waterstanden. Kooikers wilden hoger water voor vogelvangst, terwijl boeren lage waterstanden verlangden. Midden zeventiende eeuw werd in de Behoudenskostpolder een verbetering van de waterbeheersing gerealiseerd. Daarom bouwden kooikereigenaren kleine molens om juist water in de kooiplassen te pompen. Het leidde wederom tot spanningen tussen boeren en kooikers. Dit artikel is een mooie aanvulling op de artikelen over eendenkooien die al op de site geplaatst zijn.

Vereniging: Hoogheemraadschap van Rijnland
Auteur: Karin Liefting
Oorspronkelijke publicatie: november 2024

Het landschap in Rijnland in de zeventiende eeuw.

Een schilderij van Jan van Goyen met daarop een landschap met boerenkar en een stompe toren op de achtergrond is de basis van dit artikel. Het accent ligt op het vervoer in Rijnland in de 17e eeuw over de weg, het water en het ijs. Boerenkarren, zeilschepen en - als het vroor - grote sleeën waren de belangrijkste vormen van transport van mensen, goederen en vee. Verre van comfortabel, maar mooi vastgelegd in werken als die van Jan van Goyen. Wateroverlast als gevolg van hevige stormen en overstromingen van het grote Haarlemmermeer lieten echter hun sporen na, vooral in de omgeving van Leimuiden.

Vereniging: Stichting Oud Leimuiden-Rijnsaterwoude
Auteur: Trix van Puffelen
Oorspronkelijke publicatie: Tijdinghen nummer 2, juni 2024.

Het ‘Heldenfriedhof’ bij het Groene Kerkje te Oegstgeest

Tijdens en na de oorlogsdagen van 10-14 mei 1940 ontstonden in de gemeenten rond het vliegveld Valkenburg militaire begraafplaatsen voor tijdens de slag om het vliegveld gesneuvelde Nederlandse en Duitse militairen. Eén daarvan was op het kerkhof bij het Groene Kerkje te Oegstgeest. Tijdens de bezettingsjaren werden op het voor Duitse militairen gereserveerde deel van deze begraafplaats, het ‘Heldenfriedhof’, 88 militairen begraven, afkomstig uit een gebied dat zich uitstrekte van Alphen aan de Rijn tot en met de zuidelijke Bollenstreek. Vanaf de Duitse graven op het ‘Heldenfriedhof’ leiden sporen naar episodes uit de Tweede Wereldoorlog in genoemde regio, en daarbuiten.

Vereniging: Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland
Auteur: Jaap Plokker
Oorspronkelijke publicatie: Rijnlandse Geschiedenis/Jaap Plokker, 2024