Rijnlandgeschiedenis.nl gebruikt cookies om bezoek te meten en om het voor bezoekers mogelijk te maken informatie op deze website te delen via social media. Door verder gebruik te maken van deze website ga je hiermee akkoord.
Website Contact
28 sep 2025 - Tijdens het geslaagde evenement Familiegeschiedenis van de Nederlandse Genealogische Vereniging (VNG) op zaterdag 27 september 2025 in de Hooglandse Kerk was veel te doen. Een kort verslag staat onder de button Artikelen bij Besprekingen en Rapportages. Er werd ook een prijs uitgereikt, de Schepperle-Award 2025. Aad van der Geest, al jarenlang actief op het gebied van geschiedenis, archeologie en etymologie in zijn woonplaats Sassenheim, maar ook ver daarbuiten en redactielid van Rijnlandse Geschiedenis was een van de drie genomineerden. Zijn artikel ‘Dirk van Alkemade en het Huys te Zassenem’ won de tweede prijs. Aad, we zijn trots op je. Gefeliciteerd
9 sep 2025 - Zijn boeken en website zijn nu ook opgenomen in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek, en zijn papieren archief was ondergebracht bij Erfgoed Leiden en Omstreken. Enige jaren geleden overleed Dik Parlevliet, een bevlogen streekhistoricus met grote liefde voor de geschiedenis van de Rijnmond. Bij het eerste lustrum van Rijnlandse Geschiedenis ontvingen de aangesloten organisaties als lustrumgeschenk een boek van zijn hand 'Een ambacht aan de Rijnmond'. Hij publiceerde in historische atlassen en tijdschriften. Ook droeg hij veel bij aan de Cultuurhistorische Atlas van de Duin- en Bollenstreek. Zijn kennis wist hij te verbinden met praktijkervaring in archeologisch veldwerk, waarin hij een gewaardeerde medewerker was.
31 aug 2025 - Scherp en vlak, als was hij gisteren gezaagd en geschaafd, steekt een balkeind uit de grijze klei. De archeologen van Archol en ADC Archeoprojecten zijn in hun nopjes met deze Romeinse bodemvondst op voormalig vliegkamp Valkenburg. ,,Hiermee’’, zegt veldwerkleider Damiën Duivenvoorden, ,,zijn we zeker in staat om het legioenskamp te dateren dat hier heeft gelegen.’’ De provincie Zuid-Holland werkt aan de aanleg van een vrije busbaan tussen Leiden en Katwijk, die in juli volgend jaar gereed moet zijn. Het tracé voert dwars door een oeroud landschap en daarom zijn de provincie, gemeente Katwijk en bouwbedrijf Boskalis gespitst op mogelijke archeologische vondsten. Deze maand bleek dat de archeologen de hoofdprijs hebben gewonnen: zij stuitten op het principia, of hoofdgebouw van een groot Romeins legerkamp dat hier omstreeks het jaar 40 heeft gelegen. De ontdekking in 2020 van het kamp op het voormalige Vliegkamp Valkenburg, was wereldnieuws. De Romeinen bleken hier omstreeks het jaar 40 een ’castrum’ van 400 bij 400 meter te hebben gebouwd, dat groot genoeg was voor de huisvesting van een compleet legioen. Dit legerkamp lag pal naast het castellum Praetorium Agrippinae, dat onderdeel was van de Limes en waar nu het centrum van Valkenburg is. Bron: Leidsch Dagblad, 27-08-2025
25 jul 2025 - Zeg botanische tuin en je ziet weelderig groen voor je, bijzondere gewassen met informatie over soort en herkomst. De Leidse Hortus is al 435 jaar te vinden in het centrum van Leiden. Een tuin om te leren en te genieten, om verhalen te horen en de wetenschap aan het werk te zien. Een tuin waar duizend dingen over te vertellen zijn en waar je bij elke wandeling iets nieuws ontdekt. En een tuin met een rijke historie. De tweede rode draad in dit boek is de geschiedenis van de tulp in Nederland, een van de iconische planten waarmee de Leidse Hortus bekend werd. Bollenspecialist Arie Dwarswaard zocht uit wat er klopt van de vele verhalen over de tulp. Wandel door dit boek zoals u door de tuin wandelt. Duik in de historie van de Leidse Hortus en de tulp. De ene keer bladerend, genietend van de foto’s gemaakt door Cunie Sleijpen, zo nu en dan een stukje lezend. De andere keer doelgericht op zoek naar informatie met inhoudsopgave, tijdlijn of register als leidraad. Een mooi kijk- en leesboek voor liefhebbers van planten & botanie, botanische tuinen, tuingeschiedenis, tulpen en bloembollen. Hortus botanicus Leiden is de oudste botanische tuin van Nederland. Het is het groene hart van Leiden en de plaats waar de eerste grote tulpencollecties van Europa werden gekweekt. Uitgeverij KNNV
22 jul 2025 - Het Stadsarchief Zoetermeer is onderdeel van de gemeente Zoetermeer en voert een aantal wettelijke taken uit op basis van de Archiefwet. De voornaamste taken zijn: het bewaren, beheren en beschikbaar stellen van archief(bescheiden) aan inwoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen (cultuur-historische taak). Hierbij richt het Stadsarchief zich zoveel mogelijk ook op het digitaal beschikbaar stellen van archieven en beeldmateriaal. Naast deze taak houdt de gemeentearchivaris toezicht op de kwaliteit van de informatiehuishouding van de gemeentelijke organisatie. Educatie maakt ook onderdeel uit van het takenpakket. Met het Historisch Genootschap Oud Soetermeer (HGOS) zijn de afgelopen jaren diverse lesbrieven ontwikkeld en beschikbaar gesteld.
22 jun 2025 - De Romeinse boomstamboot ODM IX uit het Gelderse Dreumel komt 23 juni naar Museumpark Archeon. In Alphen aan de Rijn zullen archeologen deze bijzondere scheepsvondst verder uitgraven, documenteren en proberen te dateren. Ook wordt de boot geconserveerd, om hem daarna terug naar Gelderland te brengen om aan het publiek te tonen. In dit project werkt Archeon samen met Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie. Beide organisaties doen dit in opdracht van provincie Gelderland. Ook blijft de Stichting Expeditie over de Maas, die de boomstamboot heeft opgegraven, nauw betrokken.
17 apr 2025 - Verslag van de bijeenkomst van Rijnlandse Geschiedenis op 10 april 2025 in Oegstgeest met als titel Rijnland als kraamkamer van sportend Nederland. Sander Wassing vertelde over het ontstaan van sportclubs in Rijnland. Michel van Gent sprak over de geschiedenis van de sport in Oegstgeest. Link naar het verslag
21 mrt 2025 - Op de homepage van onze website Rijnlandse geschiedenis is een pagina Canons toegevoegd. Op deze pagina zijn de ons bekende canons geplaatst van gemeenten in het gebied Rijnland. Aangesloten verenigingen kunnen zelf ook canons plaatsen via het cms, of een url of pdf van de canon aan de webmaster sturen.
22 feb 2025 - Op donderdag 20 februari om 16:00 uur markeert een bijzondere handeling de officiële start van de restauratie van de kapel op Landgoed Oud-Poelgeest. Wethouder Kees Oudendijk van de gemeente Oegstgeest (Cultuur) en Willem Camphuis (voorzitter van de Stichting Erfgoed Oud-Poelgeest) zullen symbolisch enkele stoeptegels verwijderen die zich boven op de kantelen bevinden en die daar niet thuishoren. Als startpunt van de restauratie zullen deze tegels vervolgens vanaf het dak op de grond geworpen worden. Tijdens de restauratie worden ze vervangen door historisch verantwoord materiaal, waarmee de kapel in oude luister wordt hersteld. De kapel, gelegen aan de Haarlemmertrekvaart, is een rijksmonument en een bijzonder voorbeeld van 19e-eeuwse neogotische architectuur. Oorspronkelijk gebouwd in 1857 als gebedsruimte, heeft het gebouw in de loop der tijd verschillende functies gehad. Maar het verkeert inmiddels in een staat die restauratie dringend noodzakelijk maakt. De geplande werkzaamheden omvatten onder andere het herstel van de gevels, het dak en de vensters, met oog voor de historische uitstraling en duurzaamheid van het gebouw. Na de restauratie, die naar verwachting in de zomer van 2025 wordt afgerond, zal de kapel een multifunctionele bestemming krijgen. Het gebouw zal onder meer dienen als ruimte voor kleinschalige culturele en educatieve activiteiten, bijeenkomsten en mogelijk een horecafunctie. Hiermee wordt de kapel weer toegankelijk voor een breder publiek en krijgt het een nieuwe rol binnen de historische buitenplaats. De restauratie is een initiatief van Stichting Erfgoed Oud-Poelgeest, met steun van de provincie Zuid-Holland en andere betrokken partijen. “Deze kapel is een verborgen parel in ons erfgoed en verdient een toekomst waarin ze weer volop gebruikt kan worden,” aldus de voorzitter van de stichting.
5 feb 2025 - Vrijwel de voltallige gemeenteraad in Teylingen zet grote vraagtekens bij de manier waarop de nieuwe verpachting van de stukken boerengrond is verlopen. Raadsleden spreken over ’een blamage’, een ’pijnlijke misser’ en een ’bizarre situatie’. De tien fracties willen de koe bij de horens vatten en inzicht krijgen in alle informatie rondom de aanbesteding. Een rondgang langs de partijen leert dat de aanbesteding waarbij boer Fernand de Willigen zijn pacht op een stuk van 38 hectare grond dreigt te verliezen, een waslijst aan vragen oproept. De gemeenteraad wil het college van burgemeester en wethouders de kans geven om die vragen te beantwoorden, voor het op woensdag 12 februari in een hiervoor speciaal ingelaste gemeenteraadsvergadering debatteert over deze verpachtingszaak. Het was de ChristenUnie die in 2018 de motie indiende om de blaarkoppen en lakenvelders te beschermen. Voor de huidige fractievoorzitter Mirjam Mack voelt de situatie als een ’afwegingsmisser’. „Ik snap dat het college een motie uit 2018 niet meer in het vizier heeft, maar in de ambtelijke organisatie zou dat wel het geval moeten zijn.” Link naar het artikel in het LD van 5 februari
13 dec 2024 - Zie voor een impressie van de viering van het 2e lustrum van de Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland in Archeon op 16 november het verslag op de pagina 'Artikelen'.
30 nov 2024 - Op 25 november sprak Aad van der Geest over het onderwerp 'Dammen en Dijken in de Duin- en Bollenstreek' voor radio Bollenstreek van Toen. De tekst van deze interessante uitzending staat onder Podcast op onze site.
19 nov 2024 - Op 16 november vierde Rijnlandse Geschiedenis in Archeon haar tienjarig bestaan. Ter gelegenheid van dit tweede lustrum schreef Rijnlandse Geschiedenis een wedstrijd uit voor de beste regionale historische productie. Klik hier voor het juryrapport over de bijdrage van de winnaar en de eervolle vermeldingen van de wedstrijd.
8 nov 2024 - Onder deze kop verscheen vandaag een interview met Wim Bleijie, voorzitter van Rijnlandse Geschiedenis, in het Leidsch Dagblad ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan. De organisatie viert dit lustrum op 16 november in Archeon in Alphen aan den Rijn. Zie voor meer informatie de aankondiging onder het kopje Agenda en het artikel onder het kopje Artikelen. AANMELDEN VOOR DE BIJEENKOMST OP 16 NOVEMBER IS NIET MEER MOGELIJK. Link naar het artikel in het LD
3 nov 2024 - De (circa) tienjaarlijkse onderhoudsbeurt komt precies op tijd voor de tweehonderdste verjaardag van de Koornbeurs, een van de meest iconische creaties van stadsarchitect Salomon van der Paauw (1794-1869). De neoclassicistische opbouw die handelaren en hun waren drooghield en waarin ook graan kon worden opgeslagen, moet inmiddels wel in ieder land ter wereld in een fotoalbum te vinden zijn. Een van de dingen die hersteld moeten worden, zijn scheurtjes in de buitenkant van de pilaren die het dak dragen. Ook de brug eronder wordt bij de opknapbeurt betrokken. Die stamt uit 1642 en is eveneens van de hand van een beroemde architect, Arent van ‘s-Gravesande. In 1816 en 1817, die jaartallen staan op de zijkanten gebeiteld, werd de brug verbreed. De boel wordt goed schoongemaakt en een licht verzakte pijler wordt aangepakt. De naam Koornbrug voert terug op 1443, toen de St. Cornelisbrugghe de vaste plek werd voor de graanhandel in Leiden. In de volksmond veranderde de naam gaandeweg in de inmiddels officiële naam. Op straat heet de brug echter vaak al weer anders. De iconische opbouw wordt er zo mee vereenzelvigd, dat Koornbeursbrug volledig is ingeburgerd. Bron: LD 2 november 2024
20 nov 2025 - De najaarsbijeenkomst van Rijnlandse Geschiedenis vindt dit jaar plaats donderdagavond 20 november in Wijkcentrum Swaenswijk in Alphen aan den Rijn. Het thema van de avond is trekvaarten en buitenplaatsen – hoe kenmerkend voor Rijnland zijn deze waterwegen en de fraaie buitens?! Twee deskundigen nemen u mee in de geschiedenis van trekvaarten in Zuid-Holland en buitenplaatsen langs de Oude Rijn. Marloes Wellenberg vertelt over de trekvaarten in Zuid-Holland. De trekschuit was de intercity van de 17e en 18e eeuw: goedkoop, comfortabel en populair bij reizigers uit binnen- en buitenland. U hoort over de ontstaansgeschiedenis, de bijzondere kenmerken en de cultuurhistorische sporen van dit unieke vervoersnetwerk. Arjan van ’t Riet spreekt over de buitenplaatsen langs de Oude Rijn. Alleen rond Alphen stonden er al meer dan veertig. Maar klopt dat aantal wel? En welke rol speelde het jaagpad van 1664 bij hun bloei én verval? In deze lezing passeren aantallen, bouw en afbraak de revue. Iedereen is welkom, maar aanmelden bij de secretaris stellen wij zeer op prijs. Meer informatie? Vraag het de secretaris.
Geen meerdaagse items in de agenda.
28 sep 2025 - Lang gold het idee dat de middeleeuwse ontginningen in Rijnland plaatsvonden op grote hoogveenkoepels, geschikt voor landbouw en turfwinning. Dik Parlevliet toont echter aan dat dit beeld grotendeels op aannames berust. Historische en archeologische gegevens wijzen erop dat de eerste ontginningen begonnen langs Rijnoevers en kreken, en zich uitbreidden naar laagveen- en bosveengebieden. Dit land was vruchtbaar en bruikbaar voor graanteelt, terwijl hoogveen zuur en ongeschikt was. Methoden om hoogveen te verbeteren waren in de Middeleeuwen nauwelijks uitvoerbaar. Turfwinning groeide wel in belang, gedreven door de vraag naar brandstof. Bronnen uit de 14e en 15e eeuw tonen bovendien aan dat op veengrond nog rogge en gerst werd verbouwd. Natuurlijke processen, zoals de afdamming van de Rijn bij Wijk bij Duurstede, vergemakkelijkten de ontwatering. Parlevliet concludeert dan ook dat de Rijnlandse ontginningen grotendeels plaatsvonden op laagveen, en dat het beeld van één uitgestrekt hoogveenmassief moet worden herzien.
24 jun 2025 - Ramackers plaatst de slavernij in het bredere kader van kolonialisme. Daardoor komen niet alleen de WIC en 'de West' aan de orde, maar ook de VOC en 'de Oost', zoals ook in het Leidse (voor)onderzoek gebeurde. Dat de Leidse verbindingen veel sterker bleken dan menigeen dacht, is eigenlijk niet vreemd voor een stad die bestuurders leverde voor WIC en VOC. Maar er zijn ook verbindingen met Rijnland. Zo zijn enkele van de vroegste investeerders in de WIC te vinden in Koudekerk en Warmond, dragen plantages en forten namen als Katwijk en Noordwijk, is er een VOC-schip met de naam Keukenhof en is het buiten Berbice in Voorschoten vernoemd naar de plantagekolonie waar de eigenaren hun fortuin vergaarden. Interessant is ook dat ruim 13.000 Rijnlanders in VOC-dienst zijn gegaan. Weliswaar kwamen er 10.000 uit Leiden, maar de rest uit alle Rijnlandse plaatsen, met Katwijk (555), Alphen aan den Rijn (356) en Noordwijk (264) als belangrijkste. De koloniale wereld met haar slavernij was misschien helemaal niet zo ver weg. Ramackers eindigt met de Indonesische Onafhankelijkheidstrijd (spotlight op Leiden en Leiderdorp) en de (her)ontdekking in de Leidse UB van de 'Wij slaven van Suriname' van Anton de Kom. Het artikel is een verkenning, stipt veel dingen aan en stimuleert hopelijk tot verder onderzoek.
19 nov 2024 - Tijdens en na de oorlogsdagen van 10-14 mei 1940 ontstonden in de gemeenten rond het vliegveld Valkenburg militaire begraafplaatsen voor tijdens de slag om het vliegveld gesneuvelde Nederlandse en Duitse militairen. Eén daarvan was op het kerkhof bij het Groene Kerkje te Oegstgeest. Tijdens de bezettingsjaren werden op het voor Duitse militairen gereserveerde deel van deze begraafplaats, het ‘Heldenfriedhof’, 88 militairen begraven, afkomstig uit een gebied dat zich uitstrekte van Alphen aan de Rijn tot en met de zuidelijke Bollenstreek. Vanaf de Duitse graven op het ‘Heldenfriedhof’ leiden sporen naar episodes uit de Tweede Wereldoorlog in genoemde regio, en daarbuiten.
21 okt 2024 - Van oudsher kent Rijnland veel historische verbanden. Het gebied had al bestuurlijke betekenis, maar die nam in de dertiende eeuw toe door het ontstaan van het Hoogheemraadschap Rijnland. Leiden werd de bestuurszetel en ontwikkelde zich tot de hoofdplaats van Rijnland als centrum voor bestuur, recht en economie. Maar recente aandacht voor de historische samenhang in dit gebied bleef achter. De oprichting van Rijnlandse Geschiedenis tien jaar geleden bracht hier verandering in. Wat begon met zeven organisaties uit de regio is gegroeid tot een netwerk van vijftig organisaties. Een website vol artikelen en bijeenkomsten met regionale thema’s is het resultaat.
5 sep 2024 - Jan Verhoef kwam uit een Leidse slagersfamilie, waarbij zijn vader Peter Verhoef voor de Tweede Wereldoorlog zijn sporen al ruim voldoende verdiend had. De ondernemingsdrift zat Jan duidelijk in het bloed. Hij was de oprichter van de Vleeschwaren en Conservenfabriek ‘Sassenheim’ en later van de Vleeschwaren en Conservenfabriek ‘Vianda’ in Leiden. Hij had een rozenkwekerij op Tenerife en nog later ging hij in de houtbewerking. Stil zitten kon hij niet.
11 mrt 2024 - In 2024 is het honderdvijftig jaar geleden dat het Kinderwetje van Van Houten werd aangenomen. Een goed moment om de ontwikkeling van de kinderarbeid in onze streek te bekijken. Daarbij gaat het niet alleen om de toestanden in de Leidse textielindustrie in de 17e en 19e eeuw, tijden van grootscheepse uitbuiting van jonge kinderen. Echter, ook buiten de stad werkten kinderen, al zijn er verschillen in de manier waarop. Was hun rol in de veehouderij relatief bescheiden, in akker- en tuinbouw was dat belangrijker, vooral tijdens de oogst. Bij het slagturven werden eveneens kinderen aan het werk gezet en zeker ook in de plattelandsnijverheid – met name de steenfabrieken. Kinderarbeid in fabrieken en werkplaatsen werd door het Kinderwetje in 1874 beperkt. Voor ‘veldarbeid’ – ook werken op een steenplaats viel daaronder – duurde dat tot 1890. De Leerplichtwet leek grote gevolgen te hebben voor de beschikbaarheid van kinderen bij de oogst, maar daar werd in voorzien door schoolvakanties en een landbouwverlof. Veel inzet van kinderen was te vinden in de bollencultuur en bij de aardbeienoogst in Roelofarendsveen en omgeving. In de jaren zestig veranderde het werk dat kinderen deden van karakter. Was het vroeger noodzakelijk om een karig inkomen aan te vullen, daarna wordt het via vakantiewerk en scholierenbaantjes extra zakgeld voor de kinderen zelf.
21 nov 2023 - Bart van Konijnenburg (49) ademt Warmond. Hij is zo'n tien uur per week in touw als beheerder en voorzitter van de unieke, 400 jaar oude Eendenkooi op de grens met Sassenheim. Vrijwilligerswerk dat hem al vijftien jaar letterlijk met de 'poten in de klei' houdt en hem nog dieper wortelt in zijn bijzondere woonplaats.
5 sep 2023 - Het Leidse 'Olga'-complex, een bedrijfsverzamelgebouw, is eigenlijk een kalkzandsteenfabriek uit 1913-1914. Het is de tweede in deze regio. De eerste was de Arnout in Hillegom, uit 1904. Verbindend figuur is Ing. Dr. J.A. van Herwaarden. Als jongeling begon hij bij de Arnout. In 1919 werd hij directeur van de Leidse kalkzandsteenfabriek. Vervolgens zette hij in 1924 in Katwijk een nieuwe fabriek op. Na de Tweede Wereldoorlog nam hij het Hillegomse bedrijf over. Van Herwaardens bedrijf werd de grootste kalkzandsteenindustrie ter wereld. De Leidse onderneming was daar niet tegen opgewassen en sloot. Later werd ook de Katwijkse fabriek afgestoten. Die in Hillegom werd stevig gemoderniseerd en functioneert nog steeds, als onderdeel van een multinational. Van de oorspronkelijke fabriek is weinig over. De oprichting van de Leidse kalkzandsteenfabriek past binnen de geschiedenis van de Rijn als industriële zone. De opkomst van de Arnout is verbonden met de ontwikkeling van de bollencultuur: de afgegraven gronden waren daar uitstekend voor geschikt. Later ging men dieper zand opzuigen. Daardoor ontstonden in de regio diverse (recreatie-)plassen. Het Leidse fabrieksgebouw bood vanaf 1950 onderdak aan andere bedrijven: Smit Rontgen en de Olga-matrassenfabriek. Hun verhaal illustreert hoe Leiden haar industrie verloor. In 1982-1983 werd het een bedrijfsverzamelgebouw voor startende ondernemers, een 'broedplaats', waarschijnlijk de eerste van Nederland. Een bijzondere rol dus voor het gebouw dat de laatste herkenbare herinnering is aan het begin van de regionale kalkzandsteenindustrie.
25 mei 2023 - In 1202 sloten de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland een verdrag dat een waterstaatkundig grensconflict regelde. Een dam in de Rijn bij Zwammerdam werd verwijderd en er kwamen drie weteringen om het overvloedig uit Utrecht afkomstige Rijnwater af te voeren. Bemiddelaar was de hertog van Brabant, die indertijd ook in Holland zijn macht ligt gelden. Hij had niet alleen waterstaatkundige, maar ook handels- en politieke belangen bij deze oplossing. Met dit verdrag als vertrekpunt beschrijft Petra van Dam de rol die grenzen spelen bij het waterbeheer. Het gaat om een inleiding bij een themanummer van het Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis uit 2003. Van Dam gebruikt daarvoor de geschiedenis van het Hoogheemraadschap Rijnland, van de middeleeuwen tot de huidige tijd. Ze maakt duidelijk dat niet alleen de natuurlijke grenzen - de landscheidingen - van groot belang zijn, maar ook de politiek-bestuurlijke. De problemen rond Zwammerdam en Woerden waren extra moeilijk doordat deze staatkundige grenzen overschreden. Binnen Holland was doorgaans een oplossing makkelijker te vinden. Ze beschrijft onder meer de relatie met Delfland. Om het water effectief te beheren, is kennis nodig, en ook daaraan zitten grenzen. Zij beschrijft hoe Rijnland bezig is geweest zich die nodige kennis eigen te maken. En met veel succes, bleek bijvoorbeeld bij de drooglegging van de Haarlemmermeer. Het verdrag van 1202 was een mijlpaal in de ontwikkeling naar een hoogheemraadschap. De geschiedenis van het Rijnlandse waterbeheer begint natuurlijk eerder, bij de ontginningen. Sindsdien moesten bewoners samenwerken om het water te beheersen. Maar hoe die samenwerking er precies uitzag, is (en blijft?) onduidelijk. Ook de geschiedwetenschap heeft haar grenzen.
23 mrt 2022 - Wanneer een altaarstuk tegen een witte museumwand is geplaatst, wordt de beschouwer uitgenodigd het te bekijken als een esthetisch object. Maar altaarstukken dienen eigenlijk niet te worden beschouwd zonder de context van het kerkgebouw, zoals het kerkgebouw niet volledig kan worden begrepen zonder de erbij behorende inventaris en de liturgie die erin voltrokken wordt. Niet alles werd in 1566 kort en klein geslagen. In Dordrecht, Gouda en Rotterdam kon de stedelijke overheid op tijd ingrijpen zodat daar beelden en altaarstukken voorlopig gespaard bleven. Dit artikel is een inventarisatie en beschrijving van de bewaard gebleven altaarstukken en memorietafels die afkomstig zijn uit kerken in de provincie Zuid-Holland en die thans in musea worden bewaard. De schilderijen zijn naar plaats van herkomst geordend.
12 apr 2021 - Bombardement van een kolonne bussen met Nederlandse militairen op 10 mei 1940 bij de Postbrug tussen Oegstgeest en Sassenheim.
2 feb 2021 - De aanleg van de Heimanswetering (ten westen van Alphen aan den Rijn) was zeer waarschijnlijk niet het werk van de bisschop van Utrecht, zoals een vredesverdrag uit 1202 tussen de bisschop en de graaf van Holland, Dirk VII, steeds is uitgelegd.
3 nov 2020 - Korte geschiedenis van het nieuwe Merovechpark in Rijnsburg dat is aangelegd boven een grafveld uit de Merovingische periode.
23 sep 2020 - Artikel over de kaaszuiveringsfabriek in Nieuwkoop, die van 1925 tot 1931 bestond.
25 sep 2018 - Emiel van der Hoeven onderzocht de hardnekkige verhalen dat de Leidse familie Wittert van der Aa de eigenaar en bewoner was van de buitenplaats Schoonoord in Voorhout. Onderzoek in lokale en Leidse bronnen wijst uit dat dit niet het geval was. Tevens maakt hij duidelijk hoe dit verhaal in de wereld kwam. Een mooi detail van de relaties binnen Rijnland.
1 mei 2018 - In de parochiekerk van Onze Lieve Vrouw Geboorte in Rijpwetering hangt tussen een rij portretten van voormalige pastoors één portret 'ten voeten uit', dat van pastoor Henricus Klauwers. Het is bijzonder dat een geestelijke in deze religieuze dracht is afgebeeld. Hans van der Wereld beschrijft in dit artikel het leven en werk van pastoor Klauwers, maar ook de kleding van geestelijken in de negentiende eeuw.
30 dec 2017 - Al eerder schreef Alfred Bakker over de ashandel in Alkemade. In een artikel voor het Tijdschrift voor Historische Geografie bekijkt hij dit in een breder regionaal perspectief. Overal in Midden Rijnland werd vanaf ongeveer 1750 haardas ingezameld en verkocht aan handelaren die vooral in Brussel gevestigd waren. Die verkochten de as als meststof in Vlaanderen en Brabant. Zij betaalden daarvoor een goede prijs en de opbrengsten werden gebruikt voor de plaatselijke armenzorg. De Belgische Opstand werd deze lucratieve handel uiteindelijk fataal.
1 feb 2018 - Milja van Tielhof analyseert de opkomst van het College van Hoofdingelanden bij de waterschappen vanaf het eind van de zestiende eeuw. Zij doet dit via een vergelijking tussen de hoogheemraadschappen Delfland en Rijnland (en Vlaanderen). De opkomst van dit nieuwe vertegenwoordigende college betekende dat de steden een greep naar de macht deden binnen de waterschappen.
8 jun 2017 - 'Samen aan het werk, want samen staan we sterk' Met deze oproep eindigt Dick de Boer (Em. Hoogleraar,Middeleeuwse Geschiedenis) de lezing die hij hield voor het symposium Dageraad van Holland over regionale geschiedenis en het belang van samenwerking tussen professionele en 'vrijetijds'historici.
25 mei 2017 - In het archief van het Bisdom Haarlem is een dossier bewaard gebleven over een eenvoudige boerenknecht uit Alphen aan den Rijn, een zekere Willem Belt. De man kon lezen noch schrijven, maar ging wel in Alphen en omgeving de boer op om zieken en ongelukkigen te 'belezen'.
25 mei 2017 - Gedurende een periode van enkele eeuwen hebben gestorven Rijnsaterwoudenaren, maar ook doden uit Roelofarendsveen en Rijpwetering, die destijds kerkelijk tot Rijnsaterwoude behoorden, in de Nederlands Hervormde kerk van Rijnsaterwoude een laatste rustplaats gevonden.
5 apr 2017 - Hans Endhoven doet een kort verslag van zijn onderzoek naar steen- en pannenbakkerijen en kalkbranderijen rond Leiden in de periode tot ca. 1600. Het is de bewerking van een flitslezing tijdens een symposium van de HVOL in november 2016.
9 dec 2016 - Kort artikel over de jaarlijkse bedevaarten van Rijnlandse katholieken naar Kevelaer in Duitsland, georganiseerd vanuit Roelofarendsveen. Een korte samenvatting door de auteur van zijn boek hierover uit 2012.
9 dec 2016 - De schrijver behandelt de rol van de ambachtsheer bij de aanstelling van predikanten in de 17e eeuw aan de hand van de gang van zaken in Oude Wetering.
9 dec 2016 - Hans van der Wereld beschrijft in details de bouwgeschiedenis en het einde van de neogothische rooms-katholieke kerk te Hoogmade.
9 nov 2016 - Uitgebreid verslag van een onderzoek met via metaaldetectie naar een Canadees kampement in Oegstgeest. Er werd ook gebruik gemaakt van ooggetuigen. Het artikel geeft een goed beeld van de mogelijkheden van dit soort onderzoek. Het onderzoek leverde ook inzicht in gebruik van het park door de tijd heen.
8 apr 2016 - Autobusonderneming Trio in het interbellum: een samenwerkingsverband tussen drie ondernemers. Werkte ook samen met Citos, de voorganger van Citosa. In het artikel komen nog veel meer buslijnen aan de orde in de streek tussen Leiden, Alphen, Gouda en Zoetermeer.
14 jan 2016 - Geschiedenis van kasteel Rosenburgh, een burcht, rond 1280 gesticht door Jacob van Wassenaar
17 sep 2015 - Een korte samenvatting van M. Smitsloo-de Graaf, Tussen Tol en Trekvaart, 350 jaar het monument, de mensen en het water tussen Haarlem en Leiden (2007)
17 sep 2015 - Over een verzetsman uit Oude Wetering. Met de herinneringen van A. de Blaey zelf
10 jun 2015 - Algemene beschouwing over de historische samenhang binnen Rijnland. Bewerking van een eerder gepubliceerd artikel.
21 aug 2015 - Over kleine boeren en grotere ondernemers en de proletarisering van de keuterboer in Rijnland in verband met het slagturven.
