Rijnlandgeschiedenis.nl gebruikt cookies om bezoek te meten en om het voor bezoekers mogelijk te maken informatie op deze website te delen via social media. Door verder gebruik te maken van deze website ga je hiermee akkoord.

Accepteer cookies
Menu
Rijnlandse Geschiedenis streeft naar meer historische samenhang en kennisuitwisseling in de regio.

Nieuws

Genealogieën en verhalen van Rijnlandse en Kennemerlandse Voorouders deel II 

5 okt 2025 - Familiegeschiedenissen uit de regio Rijnland en Kennemerland Familieverhalen worden altijd verteld en soms worden ze opgeschreven. Het liefst wil je dan natuurlijk ook dat ze ook worden gelezen. De afdeling Rijnland en Kennemerland van de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) besloot een oproep te doen om deze verhalen te verzamelen. En deze oproep vond gehoor bij verschillende schrijvers. Nu zijn dertien verhalen uit de regio Rijnland en Kennemerland gebundeld in dit boek. Het zijn stuk voor stuk verhalen met een bijzondere inhoud, zoals verschillende genealogische zoektochten, een emigratieavontuur naar Rusland begin 20ste eeuw, een vermissing van heel lang geleden die eindelijk wordt opgelost, een veroordeling in het verleden waarbij de man vrijuit gaat voor overspel en de vrouw gestraft. In dit boek komt met name de waardering voor vrouwen uit het verleden naar voren. Kortom, het is een interessante mix geworden van verhalen over gewone mensen uit de geschiedenis van de regio Rijnland en Kennemerland met de volgende inhoud: Salomon Benjamin van Kloeten en Breestraat 52 te Leiden. Piet de Baar   De Matriacirkel van Trijntje Vink (1751-1819) uit Noordwijk aan Zee. Carla van Beers De Valkenburgse (ZH) Maria Kleijn werd veroordeeld tot 40 jaar verbanning wegens het plegen van vele diefstallen en het meerdere malen gelegenheid geven tot overspel. Jan van Egmond   Helena wordt Magdalena? Een reis van Tholen naar Leiden. Hans van Felius   Dirk van Alkemade en het Huys te Zassenem (Ter Leede). Aad van der Geest   Hollandse klompen uit Rusland: klompenmaker Arij Willem Bouman en zijn reizen naar Keizerrijk Rusland. Djoeke Gubler-Leeuwenhoek   Iedere tekening heeft een verhaal: de hospita’s van Beestenmarkt 48. Har van Fulpen en Ger Koper   Wij, vrouwen van het platteland! Cor Langeveld   De Haarlemse broers Mes, Napoleon en naar de Barrebiesjes gaan. Wijnand Mes   De ‘vrouwtjes’ van de Heeren studenten in Leiden. Ank Poland Rijk, maar met geld is niet alles te koop. Het leven van Wijnanda Petronella van Hoolwerff. Yvonne Prins   Een genealogische speurtocht naar een familiegeheim, eindigend aan de Zijlpoort. Ab Stikkelorum   Trijntje Cornelis en Maria Rijckaert. Twee Leidse vrouwen. Sytske Visscher     Verschenen 27 september 2025. Uitgave in eigen beheer, 206 pag. Prijs: € 25,-. Plus eventuele verzendkosten Bestellen bij: penningmeester-ryn@ngv.nl

ELO Nieuwsbrief september 2025 

2 okt 2025 - Commissaris van de koning op bezoek Eerder deze maand ontvingen we in het Gravensteen burgemeester Peter Heijkoop en Commissaris van de Koning Wouter Kolff. Samen met directeur Arthur Barendsen en gemeentearchivaris Cor de Graaf bekeken zij bijzondere archiefstukken. Dit was één van de eerste ontvangsten in het Gravensteen. Ons tijdelijke onderkomen dat we gebruiken gedurende de verbouwing — zowel als werkplek voor onze medewerkers als voor publieksactiviteiten. We houden je op de hoogte van de verdere ontwikkelingen.  Link naar de Nieuwbrief

Leidse geschiedenis in woord en beeld 

2 okt 2025 - Oktober, de landelijke Maand van de Geschiedenis, heeft ook een Leids historisch programma. Op de zaterdagmiddagen van 11, 18 en 25 oktober zijn er lezingen en films in de StadsKamer aan de Nieuwstraat 7 (aanvang 13 uur). De Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) en de Leidse Video en Smalfilmliga (LVSL) hebben dit programma samengesteld, in samenwerking met StadsLab Leiden.  Zaterdag 11 oktober is het thema: de Meelfabriek en Leidse industrie. Frits van Oosten, schrijver van een vorig jaar verschenen boek over dit ooit grootste industriële bedrijf van Leiden, houdt een lezing. Hierna volgen korte films over Leidse historische (fabrieks-) gebouwen. Zaterdag 18 oktober staan oude Leidse liedjes op het programma. Dat de geschiedenis van Leiden zich ook leert kennen door te zingen, blijkt uit het ooit zo populaire liedboekje Het Leydsche Vreugden-Hof  (ca. 1662-1667). Universitair docent Olga van Marion zal vertellen over de rijke inhoud van deze bundel: over wandelen over de markt, tot een bezoek aan herbergen in de omgeving; van een vrolijk kermislied, tot een liefdesliedje op het Steenschuur. Natuurlijk zal er samenzang zijn van enkele oer-Leidse liederen. Voorafgaand aan de lezing zijn korte films met historische beelden van zingende Leidenaren te zien.   Zaterdag 25 oktober is gewijd aan Leidse vrouwen, met ontmoetingen tussen het Leidse Damescomité tot Zedelijke Verbetering van Gevangenen en zogenoemde ‘gevallen vrouwen’ die tussen 1886 en 1920 opgesloten zaten in het voormalige Pesthuis, dat toen dienstdeed als Rijkswerkinrichting. Marian Weevers, gepromoveerd op dit thema, houdt een lezing. Hierna wordt de film Goeie Mie vertoond, waarin het verhaal over de beroemde Leidse gifmengster Maria Catharina Swanenburg in een nieuw jasje is gestoken.    De StadsKamer, een initiatief van Stadslab Leiden i.s.m. Incluzio, is op deze zaterdagen geopend vanaf 12.00 uur. De toegang is vrij.    

Nieuwsbrief 52 

1 okt 2025 - Vandaag zijn de steigers bij de Latijnse School aan de kant van de Lokhorststraat en de Schoolsteeg weggehaald. Het markeert de naderende voltooiing van een van onze grootste projecten van de laatste jaren: de verduurzaming van dat gebouw. Om een beeld te geven van de omvang: op de twaalf dakvlakken liggen bij elkaar zo'n 13.500 dakpannen. De mensen van het aannemersbedrijf C.J. de Boer hebben deze zomer al die daken grondig geïsoleerd. Daar bleef het niet bij: ook de goten, dakkapellen, ramen en andere onderdelen van het pand zijn hersteld of vernieuwd. Intussen werken we natuurlijk ook aan onze andere panden. Hieronder kunt u lezen over een belangrijke verbetering van het interieur van Watersteeg 5. In deze nieuwsbrief vindt u ook andere berichten die te maken hebben met het werk van Diogenes. Link naar de Nieuwsbrief

Aad van der Geest, tweede prijs Schepperle-Award 2025 

28 sep 2025 - Tijdens het geslaagde evenement Familiegeschiedenis van de Nederlandse Genealogische Vereniging (VNG) op zaterdag 27 september 2025 in de Hooglandse Kerk was veel te doen. Een kort verslag staat onder de button Artikelen bij Besprekingen en Rapportages. Er werd ook een prijs uitgereikt, de Schepperle-Award 2025. Aad van der Geest, al jarenlang actief op het gebied van geschiedenis, archeologie en etymologie in zijn woonplaats Sassenheim, maar ook ver daarbuiten en redactielid van Rijnlandse Geschiedenis was een van de drie genomineerden. Zijn artikel ‘Dirk van Alkemade en het Huys te Zassenem’ won de tweede prijs. Aad, we zijn trots op je. Gefeliciteerd
Naar het nieuwsoverzicht

Agenda eendaags

Geen eendaagse items in de agenda van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Naar de agenda

Agenda meerdaags

Geen meerdaagse items in de agenda van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Naar de agenda

Artikelen

Rijnlandse ontginningen op hoogveen of laagveen

28 sep 2025 - Lang gold het idee dat de middeleeuwse ontginningen in Rijnland plaatsvonden op grote hoogveenkoepels, geschikt voor landbouw en turfwinning. Dik Parlevliet toont echter aan dat dit beeld grotendeels op aannames berust. Historische en archeologische gegevens wijzen erop dat de eerste ontginningen begonnen langs Rijnoevers en kreken, en zich uitbreidden naar laagveen- en bosveengebieden. Dit land was vruchtbaar en bruikbaar voor graanteelt, terwijl hoogveen zuur en ongeschikt was. Methoden om hoogveen te verbeteren waren in de Middeleeuwen nauwelijks uitvoerbaar. Turfwinning groeide wel in belang, gedreven door de vraag naar brandstof. Bronnen uit de 14e en 15e eeuw tonen bovendien aan dat op veengrond nog rogge en gerst werd verbouwd. Natuurlijke processen, zoals de afdamming van de Rijn bij Wijk bij Duurstede, vergemakkelijkten de ontwatering. Parlevliet concludeert dan ook dat de Rijnlandse ontginningen grotendeels plaatsvonden op laagveen, en dat het beeld van één uitgestrekt hoogveenmassief moet worden herzien.

De geschiedenis van het huis Adegeest in Voorschoten.

23 aug 2025 - Het huis Adegeest dateert uit de dertiende eeuw en was toen eigendom van het geslacht Van Wassenaer. Misschien is Adegeest nog ouder maar daarvan zijn geen gegevens bekend. Na 1395 had het geslacht Van den Bosch Adegeest in leen van de graven van Holland. Tijdens het beleg van Leiden in 1573/1574 is Adegeest vermoedelijk verbrand. In 1672 kreeg Johan van der Meer Adegeest in vrij eigendom en kreeg hij het recht om bij Adegeest twee zwanen te houden. Johan bouwde een nieuwe buitenplaats op de plaats van de middeleeuwse boerderij en liet op enige afstand van de buitenplaats een nieuwe boerderij bouwen. In 1863 is de buitenplaats afgebroken. Nabij de buitenplaats stond een boerderij die nog steeds bestaat. In 1961 werd Adegeest door de gemeente onteigend en werden er ongeveer 1300 huizen in de nieuwe wijk Adegeest gebouwd.

‘Kniertje in Opstand’.

15 jul 2025 - Sjaak van der Velden beschrijft hoe in februari 1990 een vijftigtal vrouwen in staking gingen bij het Katwijkse bedrijf Ouwehand. Zij waren hun tweederangspositie als visverwerkers meer dan zat. Zij waren oproepkrachten en vreesden door uitzendkrachten vervangen te worden. Zij wilden gewoon een vast contract en binnen de CAO vallen. Daarnaast waren er nog heel wat andere klachten. De staking werd indertijd geschetst als een spontane actie. Van der Velden laat echter zien dat de Dienstenbond FNV een belangrijke rol speelde. De Katwijkse ‘Kniertjes’ namen wel het initiatief, overigens na een lange voorgeschiedenis. Steunde de FNV de staking, het CNV – de grootste bond bij Ouwehand – deed dat niet. Andere arbeiders lieten zich dan ook makkelijk door de directie opjutten tegen de staaksters. Van der Velden laat zien hoe het eraan toeging bij deze (kleine) staking met bijeenkomsten in de Ontmoetingkerk, eigen stakersliedjes en het bewerken van de pers. Uiteindelijk wonnen de vrouwen. Na een week verklaarde de directie dat de CAO 1990 ook op hen van toepassing zou zijn. Op 16 maart vierden de vrouwen daarom feest. Voor de vrouw die voorop ging kreeg het gebeuren later echter een nare nasmaak. Zij werd ontslagen omdat ze te negatief over de producten van Ouwehand had gesproken in een interview.

Op weg naar de Corbulotunnel

3 jul 2025 - De komst van de automobiel ruim een eeuw geleden bracht grote veranderingen aan het wegennet met zich mee. Aanpassingen die niet direct en niet zonder slag of stoot zijn gerealiseerd. In onze omgeving kwam er een nieuwe weg door de Haarlemmermeer langs Schiphol, Rijksweg 4, nu A44. Nog voor de Tweede Wereldoorlog waren er ook plannen voor de 4a langs de oostkant van Leiden en om beide wegen met tunnels te verbinden. Deze, nu de A4, werd pas in 1968 voltooid. De toen al gewenste verbinding tussen beide rijkswegen kwam pas in 2024 tot stand. In het rijk geïllustreerde artikel staan de vele hobbels beschreven die genomen moesten worden om zo ver te komen. Een proces waarin mejuffrouw Begeer van de Zilverfabriek in Voorschoten een markante rol speelde. Bijna een eeuw na de eerste initiatieven kon de Corbulotunnel in de Rijnlandroute, de N434, geopend kon worden. De verbinding tussen A4 en A44 en daarmee de ontsluiting van het zuidelijk deel van de Duin- en Bollenstreek is daarmee een feit.

De andere kant van het verleden van Rijnland. Een schets van verbindingen met kolonialisme en slavernij.

24 jun 2025 - Ramackers plaatst de slavernij in het bredere kader van kolonialisme. Daardoor komen niet alleen de WIC en 'de West' aan de orde, maar ook de VOC en 'de Oost', zoals ook in het Leidse (voor)onderzoek gebeurde. Dat de Leidse verbindingen veel sterker bleken dan menigeen dacht, is eigenlijk niet vreemd voor een stad die bestuurders leverde voor WIC en VOC. Maar er zijn ook verbindingen met Rijnland. Zo zijn enkele van de vroegste investeerders in de WIC te vinden in Koudekerk en Warmond, dragen plantages en forten namen als Katwijk en Noordwijk, is er een VOC-schip met de naam Keukenhof en is het buiten Berbice in Voorschoten vernoemd naar de plantagekolonie waar de eigenaren hun fortuin vergaarden. Interessant is ook dat ruim 13.000 Rijnlanders in VOC-dienst zijn gegaan. Weliswaar kwamen er 10.000 uit Leiden, maar de rest uit alle Rijnlandse plaatsen, met Katwijk (555), Alphen aan den Rijn (356) en Noordwijk (264) als belangrijkste. De koloniale wereld met haar slavernij was misschien helemaal niet zo ver weg. Ramackers eindigt met de Indonesische Onafhankelijkheidstrijd (spotlight op Leiden en Leiderdorp) en de (her)ontdekking in de Leidse UB van de 'Wij slaven van Suriname' van Anton de Kom. Het artikel is een verkenning, stipt veel dingen aan en stimuleert hopelijk tot verder onderzoek.
Naar de artikelen

Deze website wordt mede mogelijk gemaakt door

Advertentie