Historisch Genootschap Oud Soetermeer

Zoetermeer in 1574

‘Deez  beiden dorpen zijn weleer in vroeger Jaaren
Door spanjes krijgsvolk aangerand.
Men veende eertijds aldaar het land;
Nu teelt dit zelfde land weer Graan en Koorenaaren’.

Dit rijmpje sierde eind 18de eeuw een prent van Zoetermeer en Zegwaart. Ruim 200 jaar na het ontzet van Leiden herinnerde men zich nog het leed van de dorpelingen in 1574. Dit staat in schril contrast met de feestelijkheden op 3 oktober als in Leiden het ontzet wordt gevierd.

In het begin van de Tachtigjarige Oorlog trokken verschillende legertroepen rond, vaak bestaande uit Waalse, Duitse en Engelse huurlingen. Afwisselend wapperde het oranje-blanje-bleu van de geuzen en die van de Spaanse troepen. De soldaten met aanhang werden bij de plattelandsbewoners ingekwartierd. Plunderingen waren aan de orde van de dag, hoewel Willem van Oranje probeerde netjes voor kost en inwoning te betalen.

In 1573 en 1574 belegerde Francisco de Valdez het in Holland strategisch gelegen Leiden. De dorpen Zoetermeer en Zegwaart behoorden tot de buitenste Spaanse linies. Oranje en zijn strijdmachten waren te land niet sterk genoeg, alleen op het water wisten de geuzen overwinningen te boeken. Daarop besloot men heel onhollands langs de Maas en IJssel de dijken door te steken. Honderden kleine geuzenschepen voeren over land naar Leiden. Bij de Zoetermeerse Voorweg volgde op 17 september 1574 een slag met Spaanse troepen, maar de geuzen konden de weg niet veroveren. Via een omweg door de Zegwaartseweg heen wisten de geuzen uiteindelijk de Spaanse linies te doorbreken en Leiden te ontzetten. Vanaf die tijd wapperde het oranje-blanje-bleu weer van de torens.

Het omliggende platteland was echter verwoest. Al het land lag onder water. Sluizen, bruggen en dijken waren vernield. Huizen en kerken waren geplunderd en in brand gestoken, veel Zoetermeerders waren gevlucht, gedood of dakloos. Het duurde vele jaren voordat de schade weer was hersteld.

Over het ontzet van Leiden is veel geschreven, over de ontberingen op het platteland veel minder. Auteur Geert Konert heeft nu een boek gemaakt over de gebeurtenissen rondom Zoetermeer en de gevolgen van de strijd voor het dorp en omliggende platteland, getiteld: ‘Zoetermeer en Zegwaart tijdens het beleg en ontzet van Leiden’.

Het telt 84 pagina’s, bijna honderd illustraties waarvan vele in full-colour, inclusief tientallen situatiekaartjes en een duidelijk leesbaar lettertype. Dat alles is omvat in een harde gebonden kaft.

Dit prachtige boek is voor slechts € 18,50 verkrijgbaar in ’t Oude Huis Dorpsstraat 7, van dinsdag tot zondag ook bij het Stadsmuseum, of via http://www.oudsoetermeer.nl