- Stichting Historische Publicaties Holland-Rijnland

Rijnlandse Geschiedenis streeft naar meer historische samenhang en kennisuitwisseling in de regio.

verenigingen

musea

instellingen

Agenda eendaags

Lezing Alwine de Vos van Steenwijk

18 okt 2025 - Alwine barones de Vos van Steenwijk (1921-2012) was een van de eerste vrouwen die doordrong in het mannelijke bolwerk van de diplomatie. Na een carrière in Bonn, Washington en Parijs besloot ze in de jaren 60 zich in te gaan zetten voor de allerarmsten aan de zijde van de priester Joseph Wresinski. Vanuit een daklozenkamp bij Parijs werkte ze aan de wereldwijde erkenning dat armoede een schending is van de mensenrechten. Het levenspad van de in Noordwijk geboren barones Alwine de Vos van Steenwijk leek aanvankelijk een traditioneel pad te volgen. Geboren als kleindochter van een voorzitter van de Eerste Kamer en van een vleugeladjudant van keizer Wilhelm II, was een adellijk huwelijk zonder betaald werk haar meest voor de hand liggende toekomst. Maar na de oorlog koos ze voor de diplomatie, ook al werden vrouwen in die tijd actief ontmoedigd zo’n carrière te ambiëren. Het werk in de diplomatie gaf haar echter niet de levensvervulling die ze zocht. De spiritueel geïnteresseerde Alwine bekeerde zich tot het katholicisme. Het was een moeilijke periode in jaar leven, qua gezondheid en in de liefde. Op 1 januari 1960 keerde ze de diplomatieke cocktails de rug toe en bezocht ze een daklozenkamp bij Parijs waar de allerarmsten probeerden te overleven. Alwines ontmoeting met de charismatische leider priester Joseph Wresinski betekende een totale ommekeer van haar leven. Ze ging zich naast hem inzetten voor de allerarmsten. Zijn organisatie ATD Vierde Wereld verspreidde zich over vijf continenten en 33 landen. Mede dankzij haar Alwines inspanningen kwamen de belangen van de allerarmsten op de agenda’s van onder meer de Verenigde Naties, de Internationale Arbeidsorganisatie en de Raad van Europa. In de laatste jaren van haar leven zette ze met theatermaker Laurens Umans de Joseph Wresinski Cultuur Stichting op, die theater maakt met en voor mensen die leven in armoede: wresinskicultuur.nl/ Alwine de Vos van Steenwijk overleed op 90-jarige leeftijd in Wijhe (OV) op familielandgoed De Gelder. Aanvang: 15.00 uur Locatie: Oud-Katholieke Kerk, Cronesteinkade 2, Leiden Toegang is gratis

Leidse geschiedenis in woord en beeld: oude Leidse liedjes

18 okt 2025 - Oktober, de landelijke Maand van de Geschiedenis, heeft ook een Leids historisch programma. Op de zaterdagmiddagen van 11, 18 en 25 oktober zijn er lezingen en films in de StadsKamer aan de Nieuwstraat 7 (aanvang 13 uur). De Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) en de Leidse Video en Smalfilmliga (LVSL) hebben dit programma samengesteld, in samenwerking met StadsLab Leiden. Zaterdag 18 oktober staan oude Leidse liedjes op het programma. Dat de geschiedenis van Leiden zich ook leert kennen door te zingen, blijkt uit het ooit zo populaire liedboekje Het Leydsche Vreugden-Hof (ca. 1662-1667). Universitair docent Olga van Marion zal vertellen over de rijke inhoud van deze bundel: over wandelen over de markt, tot een bezoek aan herbergen in de omgeving; van een vrolijk kermislied, tot een liefdesliedje op het Steenschuur. Natuurlijk zal er samenzang zijn van enkele oer-Leidse liederen. Voorafgaand aan de lezing zijn korte films met historische beelden van zingende Leidenaren te zien. Link: Leidse geschiedenis in woord en beeld: oude Leidse liedjes

Inloop Genealogie in Haarlem

18 okt 2025 - Voor iedereen die op zoek wil naar zijn voorouders, maar niet precies weet hoe te beginnen organiseert de NGV [Nederlandse Genealogische Vereniging, afdeling Rijnland en Kennemerland] een inloopspreekuur Genealogie. Het Noord-Hollands Archief is elke derde zaterdag van de maand open, en op deze dag zijn ook de vrijwilligers van de NGV Rijnland/Kennemerland in de studiezaal aanwezig om te assisteren bij uw onderzoek. Het adres van het Noord-Hollands Archief is Jansstraat 40 in Haarlem en de vrijwilligers zijn aanwezig van 10:00 uur tot 12:30 uur. Het onderzoek staat ook open voor genealogen die al wat langer bezig zijn, maar die ergens vast lopen. P.S: Het genealogisch Spreekuur op de eerste zaterdagmorgen van de maand in de Bibliotheek in Oegstgeest gaat onverminderd voort, maar voor sommige belangstellenden is Haarlem wellicht makkelijker te bereiken.

Wandelen langs Industrieel Erfgoed in Noordvest

19 okt 2025 - Datum: 19 oktober 2025 Tijd: 14.15 uur Start: Café Re-Spons, Korte Mare 4, Leiden Leiden kent men vooral als universiteitsstad. Maar nog niet zo heel lang geleden was het in de eerste plaats een fabrieksstad. De Leidse sociale en economische geschiedenis is er een van een eeuwenoude nijverheidsstad. Staan de schijnwerpers doorgaans op de zeventiende eeuw, het hoogtij van de Leidse wolnijverheid en de industrialisatie van de negentiende eeuw heeft het huidige stadsbeeld net zo zeer bepaald. Een veelzijdige, maar arme fabrieksstad, zo herinneren de ouderen onder ons Leiden nog. Zo lang is dat nog niet geleden. Hoewel de sporen van het fabriekswezen zelfs aan het Rapenburg zichtbaar zijn, waren het vooral de noordelijke en oostelijke binnenstad die eind 19e, begin 20e eeuw veranderden in wat eigenlijk één groot fabrieksterrein was. Dat gebeurde vooral in de wijk rond de Langegracht en Lammermarkt, Noordvest. En er wonen tegenwoordig dan wel weer veel mensen, de sporen van de industrie liggen er overal voor het oprapen: Scheltema, Clos & Leembruggen, de gasfabriek, Hartevelt en nog veel meer. Noordvest is zelfs de plek waar de industrialisatie van Nederland anno 1816 begonnen is, een gevelsteen aan de Derde Binnenvestgracht herinnert daar nog aan. En de wijk telt meer herinneringen aan belangrijke, vernieuwende ontwikkelingen. Weliswaar is er veel afgebroken, er valt nog heel veel te zien. Wij starten in Café Re-Spons om 14.15 uur (inloop vanaf 14.00 uur) met een korte presentatie door stadshistoricus Cor Smit met koffie/thee en wat lekkers. De wandelexcursie, inclusief presentatie, duurt circa 2 uur. De kosten inclusief koffie/thee/koek zijn € 11,-- voor (duo)leden en € 13,50 voor introducés. Na aanmelding kunt u het bedrag overmaken naar: NL67 INGB 0005 9012 64 t.n.v. Vereniging Oud Leiden (let op: dit is een ander rekeningnummer dan voor de contributiebetaling). Vermeld bij de betaling uw HVOL-lidnummer, 'Wandelexcursie Noordvest' en eventueel de naam van uw introducé. U bent definitief aangemeld zodra de betaling binnen is. Annuleren kan tot tien dagen voor de excursie. In totaal kunnen er 20 mensen mee. U kunt zich via onderstaand formulier aanmelden. AANMELDFORMULIER Link: Wandelen langs Industrieel Erfgoed in Noordvest

Leidse Salon: De Cipierster van het Leidse Gravenstreen

19 okt 2025 - Op zondagmiddag 19 oktober organiseert de commissie Dirk van Eck een Leidse Salon, met Susan Su?r. Zij gaat met het publiek in gesprek over haar onderzoek naar Maria van Nispen: De cipierster van het Leidse Gravensteen. Van 1699 tot 1727 was Maria van Nispen de cipierster van het Leidse Gravensteen. Eerst met haar man, Wingert la Loo en na zijn dood in 1713 alleen. Dat een weduwe het werk van haar man voortzette was niet bijzonder, ook niet als cipier. In de 17e eeuw waren twee weduwen Maria voorgegaan. Toch besloot Suèr zo'n 15 jaar geleden om verder onderzoek naar Van Nispen te doen. Wie was zij, waar kwam ze vandaan, maar ook: hoe was het dagelijks leven in het Gravensteen? In de periode dat Van Nispen er de scepter zwaaide, was de vrijheidsstraf ingevoerd en sommige tuchtelingen zaten tientallen jaren gevangen. Tijdens het onderzoek kwam Suèr erachter, dat veel, maar niet alles te achterhalen is in de archieven. Ze besloot de hiaten op te vullen met fantasie en een historische roman te schrijven. Maar waar houdt het feitelijk onderzoek op en begint de fictie? En zijn er belangrijke bronnen die ze over het hoofd ziet? Hierover gaat ze graag met u in gesprek. Link: Leidse Salon: De Cipierster van het Leidse Gravenstreen

Op reis met de trekschuit

20 okt 2025 - De intercity van de zeventiende en achttiende eeuw, zo kun je de trekschuit wel beschouwen. Honderdduizenden reizigers – uit binnen- en buitenland – reisden relatief goedkoop en comfortabel tussen de Hollandse steden, en verder. Alphen aan den Rijn was – via Gouwsluis – vanaf 1658 bereikbaar per trekschuit, vanaf 1664 gingen er ook trekschuiten varen over de Oude Rijn tussen Leiden en Utrecht. De aanleg van deze verbindingen verliep echter niet altijd zonder slag of stoot en ook aan boord stonden reizigers soms voor verrassingen. In deze lezing hoor je meer over de ontstaansgeschiedenis, de kenmerken van de trekvaarten en de cultuurhistorische sporen van dit bijzondere openbaar vervoersnetwerk. Marloes Wellenberg is historicus en werkt als senior adviseur voor Erfgoedhuis Zuid-Holland. Ze publiceerde in 2021 samen met Ad van der Zee de Atlas van de Trekvaarten in Zuid-Holland, Deze lezing wordt gehouden in Wijkcentrum Swaenswijk - Jongkindt Conickstraat 2b te Alphen aan den Rijn en duurt van 14:00 uur tot 16:00 uur De kosten bedragen € 5,00 en dat is inclusief 2X koffie of thee.

Leidse geschiedenis in woord en beeld: Leidse vrouwen

25 okt 2025 - Oktober, de landelijke Maand van de Geschiedenis, heeft ook een Leids historisch programma. Op de zaterdagmiddagen van 11, 18 en 25 oktober zijn er lezingen en films in de StadsKamer aan de Nieuwstraat 7 (aanvang 13 uur). De Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) en de Leidse Video en Smalfilmliga (LVSL) hebben dit programma samengesteld, in samenwerking met StadsLab Leiden. Zaterdag 25 oktober is gewijd aan Leidse vrouwen, met ontmoetingen tussen het 'Leidse Damescomite tot Zedelijke Verbetering van Gevangenen' en zogenoemde gevallen vrouwen, die tussen 1886 en 1920 opgesloten zaten in het voormalige Pesthuis, dat toen dienstdeed als Rijkswerkinrichting. Marian Weevers, gepromoveerd op dit thema, houdt een lezing. Hierna wordt de film Goeie Mie vertoond, waarin het verhaal over de beroemde Leidse gifmengster Maria Catharina Swanenburg in een nieuw jasje is gestoken. Link: Leidse geschiedenis in woord en beeld: Leidse vrouwen

Boeren in de Poelpolder

28 okt 2025 - Op dinsdag 28 oktober 2025 om 20.00 uur organiseert de Vereniging Oud Lisse de lezing Boeren in de Poelpolder.Tijdens deze avond vertellen Cor Langeveld, Mart Duineveld en Pieter van der Zon over de landbouwbedrijven van hun families vroeger én nu. Deze bijeenkomst maakt deel uit van een reeks activiteiten rond het in 2024 verschenen boek De Lisserpoelpolder 1624-2024, uitgegeven ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan van de polder. De sprekers Cor Langeveld (1960) groeide op in de eeuwenoude boerderij Langeveld aan de Ringsloot, die generaties lang in familiebezit was. Zelf koos hij niet voor het boerenbestaan, maar als wetenschapper aan Wageningen University bleef hij nauw betrokken bij de landbouw. Mart Duineveld (1959) is geboren in de Lisserpoelmolen. Zijn vader begon er in de jaren vijftig een klein veebedrijf, dat inmiddels is uitgegroeid tot een modern bedrijf, geleid door Mart en zijn zoon Bas. Pieter van der Zon (1960) groeide op in boerderij Ouderzorg, gebouwd door zijn opa in 1925 aan de 3e Poellaan. Het bedrijf ontwikkelde zich tot een bloeiende onderneming, waarin Pieter inzet op duurzaamheid en innovatie. De vierde generatie 'zijn dochter, schoonzoon en zoon' staat klaar om het bedrijf voort te zetten. Thema's van de avond In gesprek met de drie boerenzonen komen onder meer de familiegeschiedenis, de sterke band met de Poelpolder en de ingrijpende veranderingen in het gebied aan bod. Ook wordt besproken wat nodig is om een boerenbedrijf in de polder toekomstbestendig te maken. Praktische informatie Locatie: CNB, Heereweg 347, Lisse (gratis parkeergarage beschikbaar) Aanvang: 20.00 uur (inloop vanaf 19.30 uur) Toegang: gratis voor leden van de Vereniging Oud Lisse; niet-leden betalen €5,00 Aanmelden: via onze website (VOL = VOL): oudlisse.nl/evenement/28okt25

voorouderspreekuur Oegstgeest

1 nov 2025 - Ook zo genoten van de uitzendingen van Verborgen Verleden en wilt u beginnen met onderzoek naar uw voorouders en weet u niet hoe? Of bent U al begonnen, maar loopt U ergens vast? Op onze voorouderspreekuren is iedereen van harte welkom met vragen, zowel leden als niet-leden. Deze spreekuren onder meer vinden plaats op de eerste zaterdagmorgen van de maand in de Bibliotheek van Oegstgeest, een makkelijk te bereiken locatie aan de Lange Voort in Oegstgeest. Wilt u beginnen met onderzoek naar uw voorouders en weet u niet hoe dat moet? Bent u vastgelopen met uw onderzoek of tijdens het onderzoek zijn verschillende vragen ontstaan? U bent van harte welkom op het voorouderspreekuur. Op dit spreekuur treft u enkele bestuursleden, die met u zullen meedenken en zoeken naar mogelijkheden en oplossingen. Wij helpen u graag met uw vragen over stamboomonderzoek en familiegeschiedenis. Bovendien kunt u kennismaken met het opzoeken van de gegevens via internet. Probeer zoveel mogelijk gegevens over geboortedatum en plaats van voorouders mee te nemen. Deze ochtenden worden in samenwerking met de Historische Vereniging Oegstgeest gehouden, als u andere geschiedenis-vragen over Oegstgeest heeft, kunt u hier ook terecht. Adres: Bibliotheek Oegstgeest - Lange Voort 2T Aanvang: 10.30 uur - Einde: 12:30 uur

Historische wandeling door Alphen aan den Rijn

1 nov 2025 - Leer Alphen aan den Rijn eens op een andere manier kennen. Tijdens een wandeling of fietstocht met een stadsgids kijk je op een andere manier naar je woonplaats. Stadsgidsen van de Historische Vereniging leiden u door het centrum van de stad en langs de oevers van de Oude Rijn. Onderweg vertellen zij over de geschiedenis van de bewoners, de bebouwing en de bedrijvigheid door de eeuwen heen. Zo’n wandeling kan in tijd variëren al naar gelang de samenstelling en interesses van de groep. Ruime aandacht zal worden besteed aan uw wensen en vragen tijdens deze tocht. Een minimum aantal deelnemers is niet vereist, wat betekent dat de stadswandeling altijd doorgaat. Op verzoek kan er ook een wandeling worden aangeboden in de Engelse taal. Praktische informatie wandeling eerste zaterdag van de maand: Dit is een maandelijkse wandeling. deze wandeling is het gehele jaar op de eerste zaterdag van de maand, vertrektijd 11.00 uur. Aanmelden kan bij Ria Langeveld-Turkenburg, tel. 0172-475265, maar is niet verplicht. Start- en eindpunt: Gebouw De Vergulde Wagen van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn, Van Boetzelaerstraat 48, 2406 BG Alphen aan den Rijn (schuin tegenover de Hema).

Bloeiende buitenplaatsen, pronkstukken langs de Oude Rijn

3 nov 2025 - Het is nu niet voor te stellen, maar in de zeventiende en achttiende eeuw stonden in Alphen tientallen grote buitenplaatsen. Veel van deze lustoorden, zoals die nu nog langs de Vecht te bewonderen zijn, stonden in Alphen vanwege de centrale ligging. Met de trekvaart konden de rijkelui uit de grote steden snel hun buitenplaats bereiken. Namen als Berendrecht, Brittenrust Grijpenstein en Swaenswijk doen aan die tijd denken. Historici Jan van Es en Bernt Feis hebben veel onderzoek gedaan naar de verdwenen buitenplaatsen langs de Rijn. In hun lezing vertellen zij over de opkomst en ondergang van de vele Alphense, soms nauwelijks bekende, buitenplaatsen. Deze lezing wordt gehouden in Wijkcentrum Swaenswijk - Jongkindt Coninckstraat 2b te Alphen aan den Rijn en duurt van 14:00 uur tot 16:00 uur. De kosten bedragen € 5,00 en dit is inclusief 2X koffie of thee.

Inloopmiddag Genealogie

8 nov 2025 - De werkgroep Genealogie van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn houdt elke tweede zaterdagmiddag van de maand een inloopmiddag van 13.00-16.00 uur. Wilt u informatie over genealogie kom dan langs! Sinds de uitzendingen van het TV-programma "Verborgen Verleden" is het onderzoek naar onze voorouders erg populair geworden. Gaat u met het onderzoek beginnen of bent al wat verder, maar loopt u ergens tegen aan, vraag de werkgroep Genealogie om advies. Aanmelden via het e-mailadres info@HVAlphen.nl kan nuttig zijn, maar is niet strikt noodzakelijk. Als u gerichte vragen hebt is het wel handig als u deze vooraf stelt, dan kan mogelijk door de werkgroepleden al wat voorwerk worden verricht. De werkgroep Genealogie zit elke tweede zaterdagmiddag in het verenigingsgebouw De Vergulde Wagen, van Boetzelaerstraat 48 te Alphen aan den Rijn, ter hoogte van de HEMA van 13:00 uur tot 16:00 uur. Eventueel kan er ook in overleg een afspraak op een andere dag gemaakt worden, het verenigingsgebouw is elke woensdagmiddag en zaterdag geopend.

Meesterlijk Mysterie - Over Rembrandts raadselachtige tijdgenoot

11 okt 2025 t/m 8 mrt 2026 - Emotie, verstilling en melancholie. Fenomenaal geschilderd. Maar door wie? Dat weet niemand. In de tentoonstelling Meesterlijk Mysterie - Over Rembrandts raadselachtige tijdgenoot leer je deze anonieme tijdgenoot van Rembrandt kennen: Meester I.S. De intieme schilderijen zijn meesterlijk geschilderd, vol detail en psychologische diepgang. Museum De Lakenhal brengt, samen met Serlachius Museum in Finland, de schilderijen van Meester I.S. uit internationale en particuliere collecties voor het eerst bij elkaar. Ze worden getoond naast werk van tijdgenoten Rembrandt, Gerrit Dou en Jan Lievens. Ontdek het geheimzinnige verhaal van een groot kunstenaar, wiens naam onbekend bleef. De tentoonstelling is te zien van 11 oktober 2025 t/m 8 maart 2026.

Tentoonstelling 'Pieter Groeneveldt: de kunst van de eenvoud'

24 sep t/m 21 dec 2025 - Pieter Groeneveldt (1889 – 1982) was een veelzijdig kunstenaar met een brede artistieke belangstelling. In 1923 opende hij in Den Haag de bloemenwinkel Sheherezade, waar hij zijn bloemstukken presenteerde in keramiek van eigen makelij. Vier jaar later vestigde hij een werkplaats voor het vervaardigen van aardewerk aan de Donklaan in Voorschoten, die zou uitgroeien tot de ‘Groeneveldt Aardewerkfabriek’. Er werd zo’n dertig jaar lang succesvol geproduceerd. In 1972 was een faillissement echter onvermijdelijk. Pieter Groeneveldt bleef als keramist actief in zijn atelier aan huis. Vooral de vazen, potten en schalen uit deze periode zijn zeer geliefd en gezocht. Museum Voorschoten is trots op de omvangrijke collectie aardewerk van Groeneveldt, die in de loop van de tijd is verworven. Al eerder, in 2006 en 2013, waren er tentoonstellingen van de keramiek. Sindsdien zijn verschillende voorwerpen uit de collectie steeds te zien geweest in overzichtstentoonstellingen over de lokale historie en de kunstnijverheid. Enkele jaren geleden kwamen medewerkers van het museum in contact met drie kenners en verzamelaars van het aardewerk van Groeneveldt. Het idee ontstond een tentoonstelling in te richten met een selectie van het aardewerk uit de collecties van deze verzamelaars, aangevuld met stukken uit de collectie van het museum. En zo presenteert Museum Voorschoten nu de expositie ‘Pieter Groeneveldt: de kunst van de eenvoud’. De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de genoemde verzamelaars. Deze expositie biedt een unieke kans een aantal topstukken van Groeneveldt uit privé-collecties te zien. Dankzij een interview op film met Groeneveldts achterneef Henri Boshouwer Kroet krijgt de bezoeker een beeld van de kunstenaar als persoon. In een videopresentatie toont de keramiste Ilse Pijper hoe het vervaardigen van keramiek in zijn werk gaat. De tentoonstelling is te zien van 24 september tot en met 21 december.

Tentoonstelling Kunstenaarsdorpen Muze met zes gezichten

21 sep 2025 t/m 18 jan 2026 - Vanaf zondag 21 september 2025 is in het Katwijks Museum een nieuwe tentoonstelling te zien, Kunstenaarsdorpen Muze met zes gezichten. Het is opnieuw een bijzondere tentoonstelling, omdat zij niet alleen schilderijen, gouaches en tekeningen toont over Katwijk, maar ook over nog vijf andere kunstenaarsdorpen van omstreeks 1900. Naast Katwijk zijn dat Domburg, Nunspeet, Volendam, Laren en Bergen. De tentoonstelling brengt het werk bij elkaar van grote namen, zoals Van Goyen, Israëls, Artz ,Kaemmerer, Wallat, Castle Keith, Gruppé, Toorop en Sluiter. Van elk dorp zijn dezelfde taferelen te bewonderen, dorpsgezichten, landschap, interieurs en de bewoners en hun werkzaamheden. Tot slot is er, als contrast, van elk dorp een schilderij van het dorp zoals het er tegenwoordig uitziet. Zo ontstaat een caleidoscopisch beeld van zes dorpen die gemeen hebben dat zij ooit omvangrijke kunstenaarskolonies kenden, en toch verschillend zijn door hun uiterlijk, de kleding van de bewoners, hun latere ontwikkeling en het feit of het dorp wel of niet aan een kust lag. Aanleiding voor de expositie is dat de gemeente Katwijk, het Katwijks Museum en de stichting Kunstenaarsvereeniging Katwijk DUNAatelier gezamenlijk gastheer zijn voor de jaarvergadering van EuroArt die van 25 tot 28 september plaatsvindt. EuroArt is de Europese federatie van 45 kunstenaarsdorpen uit dertien landen, zodat deze vergadering een internationaal publiek naar de nieuwe tentoonstelling in het Katwijks Museum brengt. Kunstenaarsdorpen Muze met zes gezichten is te zien in het Katwijks Museum van 21 september 2025 tot en met 18 januari 2026. Voor meer informatie, kaartverkoop en openingstijden zie www.katwijksmuseum.nl.

'Het Rijke Roomse Leven"

1 sep 2025 t/m 30 jun 2026 - Op zondag 31 augustus werd in museum Oud Alkemade in Oude Wetering de nieuwe tentoonstelling ‘het Rijke Roomse Leven’ geopend. Het is een prachtige verzameling geworden van beelden, schilderijen en attributen! Het is zeker de moeite waard om een bezoek aan deze tentoonstelling te brengen. Het katholieke geloof in al zijn pracht en praal wordt op mooie wijze uitgebeeld in de vorm van voorwerpen, heiligenbeelden, foto’s, kleding en we vertonen gevarieerd diverse prachtige films met betrekking tot dit thema waaronder die van de Sacramentsprocessie van Rijpwetering naar Oud Ade, van afgelopen zomer. Een feest van herkenning voor vele ouderen, een kennismaking voor de jongere generatie! Het museum aan de Saskia van Uylenburchlaan 22 is geopend op zondagmiddag van 14.00-17.00 uur en dinsdagmiddag van 13.30-16.00 uur. De tentoonstelling is te zien t/m 30 juni 2026

Expositie ‘VAREN VOOR VRIJHEID’

3 mei 2025 t/m 15 mrt 2026 - Vanaf 3 mei 2025 presenteert Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 in het Katwijks Museum de expositie ‘VAREN VOOR VRIJHEID - de onmisbare rol van de Nederlandse koopvaardij in WOII’. AANLEIDING Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar vieren en herdenken wij ‘80 jaar Vrijheid’. In dit kader wil de Stichting Koopvaardijpersoneel 1940-1945 speciale aandacht schenken aan een onderbelicht hoofdstuk uit de geschiedenis: de onmisbare rol van de Nederlandse koopvaardij in de bevrijding van Europa en Azië. Ondanks gevaren van bommenwerpers, onderzeeboten en zeemijnen speelden Nederlandse koopvaardijschepen een cruciale rol in de bevoorrading van de geallieerden. De expositie brengt een ode aan alle opvarenden van de koopvaardij, die onder levensgevaarlijke omstandigheden hun plicht deden. Zij hielden koers! ROL KOOPVAARDIJ De expositie verhaalt over de risico’s en ontberingen die Nederlandse zeelieden hebben moeten doorstaan in de zes jaar die zij van huis waren. Ze belicht de wereldwijde overzeese geallieerde oorlogvoering tegen Duitsland en Japan. Die oorlog bestond niet alleen uit militaire, maar ook uit enorme logistieke operaties overzee. Talloze vrachtschepen, tankers, zeeslepers en passagiersschepen vervoerden, veelal in konvooi varend, jarenlang kolossale hoeveelheden materieel, munitie, troepen en voorraden over de Atlantische Oceaan, de Noordelijke IJszee, de Middellandse Zee, de Stille Oceaan en de Javazee. Nederlandse passagiersschepen vervoerden tijdens de oorlog zo’n 2 miljoen man aan troepen over de wereldzeeën. Alleen al de tot troepentransportschip omgebouwde ‘Nieuw Amsterdam’ nam bijna 400.000 manschappen voor haar rekening. Zonder deze zeetransporten zou de oorlogvoering van de geallieerden onmogelijk zijn geweest en hadden wij onze vrijheid in 1945 niet herwonnen. Nederland had begin 1940 met 1.200 zeeschepen een van de grootste koopvaardijvloten ter wereld. Deze vloot telde ruim 32.000 bemanningsleden, waarvan ongeveer 19.000 Nederlanders. VAARPLICHT De Nederlandse regering in ballingschap in Londen besloot in juni 1940 de koopvaardij te militariseren en legde bemanningsleden een vaarplicht op. Nog dezelfde maand hielpen Nederlandse schepen bij de evacuatie van Britse troepen uit Duinkerken naar Engeland. Daarna speelden ze onder meer een cruciale rol bij de evacuatie van Britse eenheden uit Griekenland in april 1941, de bevoorrading van Malta midden 1941, de invasie van Frans Noord-Afrika eind 1942 en de invasie van Normandië op en na D-Day. Bovendien namen Nederlandse koopvaardijschepen massaal deel aan de Slag om de Atlantische Oceaan, de konvooien van de Verenigde Staten naar de Sovjet-Unie en aan de konvooien over de Stille Oceaan. Ook in de Indische wateren speelde de Nederlandse koopvaardij een grote rol, vooral in de eerste maanden van 1942. ENORME VERLIEZEN In totaal gingen 525 Nederlandse koopvaardijschepen verloren, waarbij 4.200 zeelieden het leven lieten. Desondanks bleef de Nederlandse koopvaardij een essentiële rol speken, zelfs ruim na de geallieerde overwinning in 1945. Soldaten moesten met hun materieel tenslotte ook weer terug naar huis. Pas in maart 1946 werd de vaarplicht opgeheven. GROOTSTE BIJDRAGE De inzet van de koopvaardijvloot is de grootste Nederlandse bijdrage aan de geallieerde overwinning en van onschatbare waarde gebleken. Toch is deze bijdrage lange tijd onderbelicht gebleven. De expositie ‘Varen voor Vrijheid’ brengt dit dramatische verhaal in het Katwijks Museum tot leven met aangrijpende foto’s, persoonlijke voorwerpen, authentieke scheepsmodellen, indrukwekkende schilderijen, een grote wand met scheepsmodellen op schaal en een imposante maquette van een konvooi op zee. Gedurende de expositie worden rondleidingen gegeven en lezingen georganiseerd, waarin experts en nabestaanden deze bijzondere geschiedenis verder uitdiepen.

Geneologie in het Katwijks Museum

1 aug 2024 t/m 1 dec 2025 - Genealogie is een discipline van de geschiedkunde die zich bezighoudt met voorouderonderzoek dan wel de afstamming van de familienaam. Binnen het Katwijks Museum houdt de Werkgroep Genealogie zich bezig met het laatste, de afstamming van de familienaam. Het doel van de werkgroep is het in beeld brengen van de Katwijkse families binnen de dorpen: Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn, Rijnsburg, Valkenburg. Als bronnen worden gebruikt doopregisters, kerkbladen en open bronnen van de burgerlijke stand. De doopregisters gaan terug tot omstreeks 1600. Aangezien de dorpen Rijnsburg en Valkenburg pas sinds 2005 aan de nieuwe gemeente Katwijk zijn toegevoegd is dit nog een grotendeels braakliggend onderzoeksgebied en is nog veel informatie nodig om een compleet beeld te krijgen. Zie voor meer informatie katwijksmuseum.nl